KÜRESEL TİCARETİN EN ÖNEMLİ ÜÇ ELEMANI: HAM MADDE, ÜRETİM, PAZAR LİSE 11.SINIF COĞRAFYA KİTABI LİSE 3.SINIF

KÜRESEL TİCARETİN EN ÖNEMLİ ÜÇ ELEMANI: HAM MADDE, ÜRETİM, PAZAR LİSE 11.SINIF COĞRAFYA KİTABI LİSE 3.SINIF
Dünya geneline baktığımızda ham madde alanları, üretim alanları ile pazar
alanlarının bulunduğu yerler farklılık göstermektedir. Ticaretin bu üç unsuru
arasında sürekli bir etkileşim söz konusudur. Bu durum ülke ve bölgeler
arasındaki ticaretin önemini daha da arttırmaktadır. Bugün sanayi ürünleri
alanında çok önemli olan bir bölge, farklı üretim bölgelerine sıkı sıkıya
bağımlıdır. Aynı şekilde bir sanayi veya tarımsal üretim alanı, daha uzakta
bulunan pazar alanına sıkı sıkıya bağımlıdır. Bir bölgede ortaya çıkan olumsuz
bir gelişme ona bağımlı olan diğer bölgeleri de etkilemektedir.
Ülkelerin birbir­leriyle ticaret yapmalarının temel nedeni, kendi ülkelerinde
üretilmeyen veya çok büyük maliyetler gerektiren malları daha ucuza almaktır.
Dünyada hiçbir ülke kendi ihtiyaçlarını kendisi üretecek kaynak ve kapasiteye
sahip değildir. Ülkeler, sahip oldukları fazla kaynakları ve ürettikleri malları
başka ülkelere satıp ihtiyaçları olan ürünleri de başka ülkelerden alırlar. Bu
olay sonucunda uluslararası (küresel) ticaret ortaya çıkar.
Ortak pazarlar, gümrük birlikleri ve siyasi ekonomik bloklar arasındaki rekabet
gün geçtikçe artmakta, ticaret ve taşımacılıkta siyasi sınırlar önemini
kaybetmektedir. Bunun yerini serbestleşen ticari ilişkiler almaktadır. Küresel
ve bölgesel ölçekte serbest pazar ortamı oluşmakta bunun sonucu olarak da
serbest ticaret bölgeleri, artan sermaye akımı, büyüyen enerji talebi ve yeni
pazar arayışları ortaya çıkmaktadır. Teknoloji ve iletişim sistemlerinin
gelişmesi ve yaygınlaşması ticaretin daha hızlı bir şekilde yapılmasına olanak
sağlamıştır. Böylelikle dünyada ürün akışına yönelik daha hızlı bir döngü
gerçekleşmekte sermayenin ve ürünün ticari anlamda yerel niteliği ortadan
kalkmaktadır.
Büyük miktarda sermayeye ve farklı niteliklerdeki iş gücüne ihtiyaç duyan modern
üretim sistemi, ham maddelere olan talebi çok hızlı ve önemli miktarda
arttırmaktadır. Bir diğer önemli özellik, teknik buluşlar ve bunların ekonomik
şekilde değerlendirilmesi sanayide ham maddelere olan talebi daha da
arttırmaktadır. Örneğin, motor ve otomobilin icadı petrolü bugün dünyanın en
önemli ham maddesi hâline getirmiştir.
Ticaretin yoğunlaştığı bölgeler o bölgelerde bulunan ülkelerin gelişmişlik
seviyelerine göre değişmektedir. Dünya ticaretinin büyük bir kısmı Kuzey Yarım
Küre, Kuzey Amerika, Batı Avrupa, Doğu ve Güneydoğu Asya'da yoğunlaşmıştır. Bu
bölgeler, büyük pazarlar olduğu gibi aynı zamanda yatırımların hem kaynağı hem
de yoğunlaştığı ve fazla miktarda üretimin yapıldığı yerlerdir.
Ülkeler ve bölgeler arasındaki ticare­tin hızla gelişmesine olanak sağlayan
etkenler ulaşım sistemlerindeki teknolojik ve yapısal değişimlerdir.
Ürünleri tüketicilerin bekledikleri kalitede pazara ulaştırmak, çeşitleri ve
stokları yenileyebilmek ve değişen
tüketim eğilimlerine daha hızlı cevap verebilmek, rakipler arasında rekabet
üstünlüğü yaratan unsurlar hâline gelebilmektedir. Teknolojideki hızlı gelişim;
ürünlerin pazarda uzun süreli yer edinmesini, tüketicilerce benimsenmesini ve
başarılı bir satış grafiği için gerekli olan pazarlama ve dağıtım
stratejilerinin oluşturulmasını zorlaştırmaktadır.
Üretilen mal ve hizmetlerin istenilen yer ve zamanda tüketiciye sunumunda ise
dağıtım kanalları önemli bir rol üstlenmektedir.