DOĞAL KAYNAK KULLANIMINDA ÇEVRE DUYARLILIĞI LİSE 11.SINIF COĞRAFYA KİTABI LİSE 3.SINIF

C. DOĞAL KAYNAK KULLANIMINDA ÇEVRE DUYARLILIĞI LİSE 11.SINIF COĞRAFYA KİTABI LİSE 3.SINIF
"Doğal kaynak kullanımında çevre duyarlılığı" konusu için Nil Nehri üzerindeki
Aswan (Asuan) Barajı (1968'de inşa edildiğinde "Mühendislik Harikası" olarak
nitelendirilmişti) ve Çin'deki Yangçe Nehri üzerinde inşası devam eden Üç Boğaz
Barajı (Yapımı 1993 yılında başlamış, 2009 yılında tamamlanması planlanmıştır)
örneklerini inceleyelim.
ÜÇ BOĞAZ BARAJI
Amacı:*Sel baskınlarını kontrol etmek,*Taşkın tehdidinden korumak
*Elektrik elde etmek
Yarattığı Sorunlar:
*Tarihî ve güncel pek çok yerleşim yeri sular altında kalmıştır.
*Bu mekânlarda yaşayan bir milyondan fazla kişi yer değiştirmiştir.
*İnşaat sırasında yükselen sular balıkların hareketini etkilemektedir.
*Az rastlanan bitki türlerinin daha sonra ortadan kalkmasına neden olacaktır.
*Kontrol eksikliği hâlinde, endüstri ve kanalizasyon atıkları ile baraj gölünde
su kirliliğine yol açılabilir.
*Nehir, her yıl 523 ton alüvyon taşımaktadır. Akış yavaşlayınca bu maddeler
baraj gölünde tortul birikimi oluşturacaktır. Bu tortulların deltaya ulaşamaması
tarım alanlarının verimini azaltacaktır.
*Baraj inşaatı sırasında barajın yaban hayatı üzerine olumsuz etkisi
görülmüştür.
*6 büyüklüğünde depremler yaratan iki önemli fay hattı yakınında inşa edildiği
için tektonik risk altındadır.
ASWAN BARAJI
Amacı
*Taşkınları kontrol etmek *Yeni açılan tarlaları sulamak
*Tarımsal üretimi arttırmak *Mısır'ın elektrik ihtiyacının yarısını karşılamak
Yarattığı Sorunlar
*Nil'in getirdiği alüvyonlar, baraj gölünde biriktiği için nehir vadiyi
besleyememekte bu yüzden gübre talebi artmaktadır.
*Alüvyal topraklar bakımından son derece zengin olan ülkede, çok fazla gübre
kullanılmaktadır.
*Tarımsal üretim, nüfus artışının baskısıyla yetersiz kalmış ve Mısır, gıda
maddesi dış alımı yapar duruma gelmiştir.
*Nehrin sağladığı besleyici maddeler gelmediği için Akdeniz kıyılarında sardalya
balığı üretimi azalmıştır. Aynı nedenle plankton ve organik karbon miktarı
azaldığından Doğu Akdeniz kıta şelfi boyunca su-gıda zinciri de kırılmıştır.
*Nil Deltası şiddetli erozyon ve tuz birikimine maruz kalmıştır.
*Mısır'da parazitlere bağlı hastalıklar artış göstermiştir.
Barajların faydaları:
Eğer barajlar coğrafi koşullar dikkate alınarak projelendirme ve kullanım
stratejileri geliştirilerek inşa edilirse:
*Yenilenebilir enerji üretim ve tüketimine imkân verir.
*Doğal çevrede kirliliğe neden olmayan enerji üretimini sağlar.
*İlk yatırımdan sonra sadece bakım maliyeti olması sebebi ile ucuz bir enerji
kaynağıdır.
*Suyun kontrol ve yönetimine imkân vererek zararlarından korunma, sudan daha
fazla faydalanma, yılın her mevsiminde suyu kullanabilme imkânı verir.
*Sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler için geniş imkânlar sağlar.
**İnşaatlar yoluyla yer şekillerinin yüzyıllardan beri değiştirilmesi, doğal
kaynak kullanımının sağladığı imkân ve imkânsızlıklara bağlı olarak meydana
gelmektedir. İnsanlar yaşadıkları mekânı ihtiyaçları doğrultusunda ve
ülkelerinin doğal kaynak potansiyelleri ölçüsünde kullanıp şekillendirir. Göl ya
da denize yakın olan şehirlerin çoğu özellikle Japon şehirleri ve Hong Kong gibi
şehirsel arazi sıkıntısı içinde olanlar, denizden arazi kazanmak üzere dolgu
yoluyla sahalarını genişletmektedir. Ancak bu alanlarda önemli miktarda arazi
kazanılırken zengin balık alanları ya da ekolojik bakımdan değerli bataklıklar
ortadan kalkmaktadır. Japonya'da denizden arazi kazanma faaliyetlerinin en yoğun
olduğu yer Kobe şehri kıyılarıdır.