Çölü Ormana Çevirsek mi? Çevirmesek mi?

Sahra Ormanı

Bir çölü ormana çevirsek, karşı karşıya olduğumuz iklim değişikliğini yavaşlatmış olmaz mıyız? Biyolog L. Ornstein, iklim modelleri üzerine çalışan iki uzman D. Rind ve I. Aleinov ile beraber bu fikirden hareketle uygulanabilir bir proje oluşturabilmek için bir araştırma gerçekleştirmiş. Araştırmacıların, içinde orman yetiştirmeye heves ettikleri Sahra Çölü, Kuzey Afrika’nın büyük bir kısmını kaplıyor. 9 milyon kilometrekareden büyük olan bu çöl nerdeyse Avrupa Kıtası kadar. Sahra Çölü’nün doğusunda Kızıl Deniz, kuzeyinde Akdeniz ve batısında da Atlas Okyanusu bulunuyor.

Araştırmacıların tasarladığı sistemde çölün çevresindeki okyanus ve denizlerden alınan su, tuzdan arındırılarak pompa ve borular yardımıyla çölün içlerine getiriliyor. Damla sulama yöntemi kullanılarak su, bitkinin köklerine ulaştırılıyor, böylece buharlaşmanın ve sızıntının neden olduğu su kaybı en aza indiriliyor. Ağaçlandırma planının Sahra Çölü’nün bazı alanlarını 8°C’ye kadar soğutabileceği söyleniyor. Avustralya’ya özgü, çok uzun boylu ve sakızlı bir okaliptüs türü olan Eucalyptus grandis ve sıcağa dayanıklı başka tropik ağaçların bu koşullarda yetişebileceğini belirten araştırmacılar gerekli tek şartın bu ağaçların köklerine su sağlanması olduğu söylüyorlar. Ayrıca, ağaç örtüsünün yılda 700 ile1200 milimetre arasında yağış getireceğini ve oluşacak bulutların güneş ışınlarının uzaya geri yansımasına yardım edeceğini de ekliyorlar.

Yapılan araştırmanın sonuçlarının Avustralya’nın kurak kesimlerinin ağaçlandırılmasında da kullanılabileceği belirtiliyor. L. Ornstein, Avustralya’nın kurak kesimlerinde ve Sahra Çölü’nde hızlı büyüyen okaliptüs benzeri ağaçlarla oluşturulacak ormanların yılda 8 milyar ton karbon depolayabileceğini açıklıyor. İnsanların bir yılda fosil yakıtları ve ormanları yakarak açığa çıkardığı miktar nerdeyse buna eşit. Çöllerdeki ormanlar olgunlaşırken on yıllar boyunca bu karbon miktarını depolamaya devam edebilecekler. Bu proje kesinlikle ucuz değil. Tuzlu suyu arıtmak için kurulacak olan tesislerin yapım ve işletme masraflarıyla sulama aletlerinin ücretleri hesaplanınca çöl ormanlarının faturası yıllık 2 trilyon dolar olarak hesaplanmış. Bu da ormanların atmosferden temizleyeceği 1 ton karbon için 400 dolar ödemek demek. Atmosferdeki karbon miktarını azaltmak için yapılan başka bir araştırmayla karşılaştırmak gerekirse:

Güç istasyonları kurarak atmosferden karbondioksit gazı yakalayıp yer altında depolama projesinde yapılan hesaplamalar 1 ton karbon yakalayıp gömme işlemi için 200 dolarlık bir harcama öngörüyor. L. Ornstein ise iklimi değiştirmenin her durumda birkaç trilyonluk bir proje olacağını belirterek, onlarca yıl sonra ormanların ayrıca yakacak olarak da kullanılabileceğini ve bu enerji kaynağının nerdeyse ‘karbonsıfır’ bir enerji kaynağı olduğunu da sözlerine ekleyerek araştırmasını savunuyor. Bilim insanları, çölde orman yetiştirmenin yan etkilerinin de olduğunu söylüyorlar. Bu yıl olduğu gibi olağan dışı nemli geçen havalar Afrika’da çekirge istilası başlamasına neden oluyor. Ayrıca ormanların var olan toprağı nemlendirme ihtimali de var diyen araştırmacılar Sahra Çölü’nden Atlas Okyanusu’na esen rüzgârların demir yönünden zengin tozu taşıyarak deniz yaşamını beslediğini de hatırlatıyorlar. Yapılan araştırmayı inceleyen bir başka bilim insanı, atmosfer bilimci R. Anthes, yapılan önerilerin dikkate alınması gerektiğini, araştırmanın gerçekleştirilmesi durumunda karbonu uzun süreli hapsetmekten başka yararları da olabileceğini belirtiyor ve araştırmanın gerçekleşebilmesi için anahtar noktanın ,deniz suyunun tuzdan arındırılmasına mali gücün yetip yetmemesi olduğunu ekliyor. L. Ornstein, D. Rind ve I. Aleinov yayımladıkları makalede bunun mümkün olduğunu iddia ediyorlar.

biltek.tubitak.gov.tr