TAŞLAR VE OLUŞUMLARI

TAŞLAR VE OLUŞUMLARI

1)Püskürük (volkanik , mağmatik )kayalar:
Mağmanın yer kabuğunun yarıkları içinde veya yeryüzüne kadar çıkarak soğuması ile oluşan kayalardır.
*Soğumanın gerçekleştiği yere göre iç ve dış püskürük kayalar şeklinde gruplara ayrılır.
a)İç püskürük kayalar: Granit, siyanit, gabro ve diyorit gibi.
b)Dış püskürük kayalar: Andezit, bazalt, volkan camı (obsidiyen), trakit, inci taşı, katrantaşı, sünger taşı gibi.
Ortak Özellikleri: Kristallidirler.
2)Tortul (sediment) kayalar: Dış kuvvetlerin etkisiyle fiziksel veya kimyasal çözülmeye uğrayan kayaların çukur alanlarda çökelmesiyle oluşan kayalardır.
Oluşum bakımından;
a)Mekanik (kırıntılı) tortul kayalar:
Kum taşı (gre), kil taşı (şist) ,çakıl taşı (konglomera) örnektir. Çakıllar köşeli ise buna breş denir.

b)Kimyasal tortul kayalar:
Kalker ( kireç taşı), Jips (alçı taşı), kaya tuzu, dolamit, traverten , sarkıt ve dikitler örnektir.
c)Organik tortul kayalar:
Mercan kaya , antrasit , taşkömürü , linyit , turba ve tebeşir buna örnektir.
Ortak Özellikleri: Tabakalıdır, fosil bulundururlar.
NOT:
• Krom , Kurşun ,Pirit ,Manganez, Alüminyum, Bakır --------- Volkanik
• Taşkömürü ,Linyit --------- Organik
• Kaya tuzu, Jips,Borasit ,Potas--- Kimyasal
yollarla meydana gelirler.

3 Başkalaşım (metamorfik) kayaları:

Tortul ve volkanik kayaların yüksek sıcaklık ve basıncın etkisiyle eski özelliklerini kaybederek yeni özellikler kazanmasıdır.
Başkalaşım
Kalker--------Mermer Kömür----------Elmas
Kil taşı--------Mikaşist
Kum taşı------Kuvarsit
Granit---------Gnays
YERŞEKİLLERİNİN OLUŞUMU
Yer şekilleri iç ve dış kuvvetlerin ortak etkisiyle meydana gelmişlerdir. İç kuvvetler yeryüzü şekillerini oluştururken yapıcıdırlar, dış kuvvetler ise bu şekilleri ortadan kaldırmaya çalışan yıkıcı kuvvetlerdir.