İslam Konferansı Örgütü, İKÖ, KURULUŞ, AMAÇ, VE GÖREVLERİ PERFORMANS ÖDEVİ SAYFA 183 COĞRAFYA 12.SINIF LİSE 4.SINIF

İslam Konferansı Örgütü, İKÖ, KURULUŞ, AMAÇ, VE GÖREVLERİ PERFORMANS ÖDEVİ SAYFA 183 COĞRAFYA 12.SINIF LİSE 4.SINIF
KURULUŞU :
Müslüman ülkeler arasında dayanışma ve işbirliğini geliştirmek amacıyla İslam Konferansları düzenlenmesi düşüncesi Suudi Arabistan Kralı’nın 1966 yılında "İslam Birliği" sloganı, daha sonra Fas Kralı’nın 1969 yılında "İslam Dayanışması" fikrini atmasıyla somutlaşmış, bazı Arap devletleri ise Arap Zirve Konferansları düzenlenmesini tercih ettiklerini açıklamışlardır.
İslam dünyasını ilgilendiren gelişmelerin yoğunlaşması, bu bağlamda Kudüs’te El Aksa Mescidi’nin yakılması üzerine, Suudi Arabistan ve Fas Kralı'nın girişimleri sonucunda 22-25 Eylül 1969 tarihlerinde Rabat'ta Birinci İslam Zirve Konferansı toplanmıştır. Türkiye, Zirve’ye Dışişleri Bakanı başkanlığında bir heyetle katılmıştır.
1970 yılında Karaçi'de gerçekleştirilen İkinci İslam Dışişleri Bakanları Konferansında Örgüt’e bir Genel Sekreter atanmış, 1972 yılında Cidde'de yapılan üçüncü İslam Dışişleri Bakanları Konferansında ise, ‘‘İslam Konferansı Şartı’’ kabul edilmiştir.
İKÖ'nün merkezi Cidde'dedir. Halen 57 ülkesi bulunmaktadır. KKTC dahil, 5 ülke de ‘‘gözlemci’’ statüsündedir. Her İslam ülkesi Örgüte üye olabilmektedir. Yeni üye kabulü üye ülkelerin 2/3 çoğunluğunun onayıyla gerçekleşebilmektedir.

İKÖ'NÜN AMACI:
İslam Konferanslarının amaçları, İKÖ Şartı’nda şu şekilde belirlenmiştir:
a) Üye devletlerarasında İslam dayanışmasını geliştirmek,
b) İktisadi, sosyal, kültürel, bilimsel ve diğer önemli faaliyet sahalarında üye devletlerarasında işbirliğini güçlendirmek ve uluslararası örgütlerde üye devletlerarasında dayanışmayı yürütmek,
c) Irk ayrımını, fark gözetmeyi bertaraf etmeye ve sömürgeciliğin her şeklini ortadan kaldırmaya gayret etmek,
d) Adalet üzerine kurulu uluslararası barış ve güvenliği desteklemek için gerekli tedbirleri almak,
e) Kutsal yerlerin korunması için sarfedilen gayretleri ve Filistin halkının mücadelesi için sağlanan desteği koordine etmek, haklarını tekrar kazanması ve topraklarını kurtarması için Filistin halkına yardım etmek,
f) Bütün Müslüman milletlerin onur, bağımsızlık ve ulusal haklarını korumak amacıyla verdikleri mücadeleyi desteklemek;
g) Üye devletler ile diğer ülkeler arasında işbirliği ve anlayışı geliştirmeye elverişli ortam yaratmak.
İKÖ ÜYELERİ İSLAM KONFERANSI ÖRGÜTÜ ÜYELERİ Üyeler
Üye ülkeler
* 1 - Afganistan İslam Devleti 1969
* 2 - Arnavutluk Cumhuriyeti 1992
* 3 - Azerbaycan Cumhuriyeti 1992
* 4 - Bahreyn Krallığı 1972
* 5 - Bangladeş Halk Cumhuriyeti 1974
* 6 - Benin Cumhuriyeti 1983
* 7 - Birleşik Arap Emirlikleri Devleti 1972
* 8 - Brunei Darüsselam 1984
* 9 - Burkina Faso 1974
* 10 - Cezayir Demokratik Cumhuriyeti 1969
* 11 - Cibuti Cumhuriyeti 1978
* 12 - Çad Cumhuriyeti 1969
* 13 - Endonezya Cumhuriyeti 1969
* 14 - Fas Krallığı 1969
* 15 - Fildişi Sahilleri Cumhuriyeti 2001
* 16 - Filistin Devleti 1969
* 17 - Gabon Cumhuriyeti 1974
* 18 - Gambia Cumhuriyeti 1974
* 19 - Gine Cumhuriyeti 1969
* 20 - Gine Bissau Cumhuriyeti 1974
* 21 - Guyana Cumhuriyeti 1998
* 22 - Irak Cumhuriyeti 1975
* İran 23 - İran İslam Cumhuriyeti 1969
* 24 - Kamerun Cumhuriyeti 1974
* 25 - Katar Devleti 1972
* Kazakistan 26 - Kazakistan Cumhuriyeti 1995
* 27 - Kırgızistan Cumhuriyeti 1992
* 28 - Komorlar Birliği 1976
* 29 - Kuveyt Cumhuriyeti 1969
* 30 - Libya Sosyalist Arap Halk Cumhuriyeti 1969
* 31 - Lübnan Cumhuriyeti 1969
* 32 - Malezya 1969
* 33 - Maldivler Cumhuriyeti 1976
* 34 - Mali Cumhuriyeti 1969
* 35 - Mısır Arap Cumhuriyeti 1969
* 36 - Moritanya İslam Cumhuriyeti 1969
* 37 - Mozambik Cumhuriyeti 1994
* 38 - Nijer Cumhuriyeti 1969
* 39 - Nijerya Federal Cumhuriyeti 1986
* 40 - Özbekistan Cumhuriyeti 1996
* 41 - Pakistan İslam Cumhuriyeti 1969
* 42 - Senegal Cumhuriyeti 1969
* 43 - Sierra Leone Cumhuriyeti 1972
* 44 - Somali Cumhuriyeti 1969
* 45 - Sudan Cumhuriyeti 1969
* 46 - Surinam Cumhuriyeti 1996
* Suriye 47 - Suriye Arap Cumhuriyeti 1972
* 48 - Suudi Arabistan Krallığı 1969
* 49 - Tacikistan Cumhuriyeti 1992
* 50 - Togo Cumhuriyeti 1997
* 51 - Tunus Cumhuriyeti 1969
* 52 - Türkiye Cumhuriyeti 1969
* 53 - Türkmenistan Cumhuriyeti 1992
* 54 - Uganda Cumhuriyeti 1974
* 55 - Umman Sultanlığı 1972
* 56 - Ürdün Krallığı 1969
* 57 - Yemen Cumhuriyeti 1969
Gözlemciler
* 1 - Rusya Federasyonu 2005
* 2 - Bosna-Hersek Devleti 1994
* 3 - Orta Afrika Cumhuriyeti 1997
* 4 - Tayland Krallığı 1998
* 5 - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (Kıbrıs Türk Devleti adıyla) 1979


GÖRÜŞÜLEN KONULAR VE ALINAN KARARLAR :
İslam Konferansı Örgütü ilgilendiği konular itibariyle siyasi gündemi ağırlıklı bir forum niteliğindedir.
Bugüne kadar yapılan İslam Konferansları toplantılarında genel olarak, Orta Doğu sorunu, Filistin meselesi, Kudüs şehrinin statüsü, Keşmir, Afganistan, Irak ve bu bağlamda Kıbrıs ve Batı Trakya Türk azınlığının sorunları ile dünyanın muhtelif yerlerindeki diğer Müslüman topluluk ve cemaatlerin durumları ele alınmakta, ayrıca uluslararası toplumun gündemini belirleyen silahsızlanma, ekonomik kalkınma, çevre, sosyal, kültürel işbirliği ve enformasyon konuları üzerinde de durulmaktadır.
İKÖ'NÜN ORGANLARI :
İslam Zirvesi
Kuruluş Şartı uyarınca İslam Konferansı Örgütü'nün en yetkili organı Devlet ve Hükümet başkanlarının katıldığı İslam Zirvesi'dir. Zirve 3 yılda bir toplanmaktadır. Son olarak 10. İslam Zirvesi 11–18 Ekim 2003 tarihlerinde Kuala Lumpur’da düzenlenmiştir. Ayrıca, Aralık 2005’te Mekke’de Olağanüstü İslam Zirvesi toplanmıştır.
11. İslam Zirvesi’nin ise, gecikmeli olarak, Mart 2008’de Senegal’de düzenlenmesi öngörülmektedir.
İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları Konferansı (İDBK):
İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları Konferansı en az yılda bir kez toplanmaktadır. Bakanlar ayrıca, her yıl BM olağan Genel Kurulu toplantıları marjında Genel Kurul gündeminde yer alan konularda eşgüdüm sağlanması amacıyla da bir araya gelmektedirler.

14–16 Haziran 2004 tarihleri arasında gerçekleştirilen 31. İDBK’ya ülkemiz evsahipliği yapmıştır. 31. İDBK’da, örgütün reform çabalarına ilişkin kabul edilen diğer kararların yanında, KKTC’de halkın çoğunluğunun Annan Planı’na referandumda olumlu oy vermiş olduğu da göz önünde bulundurularak, KKTC’nin gelecekte İKÖ toplantılarına planda BM Genel Sekreteri tarafından kullanılan tanıma uygun olarak ‘‘Kıbrıs Türk Devleti’’ sıfatıyla katılması kararlaştırılmıştır.
32. İDBK 2005 yılı Haziran ayında Sana’da, 33. İDBK 2006 yılı Haziran ayında Bakü’de düzenlenmiştir. 34. İDBK ise 15–17 Mayıs 2007 tarihlerinde İslamabad’da düzenlenmiştir. 35. İDBK’nın 2008 yılında Uganda’da gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır.
Genel Sekreterlik:
İKÖ Yazmanlık hizmetleri Merkezi Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde olan Genel Sekreterlik tarafından yerine getirilmektedir. Genel Sekreter, İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları Konferansı tarafından, 4 yıl için, bölge esasına göre (Asya, Afrika ve Arap ülkeleri) üye ülkeler tarafından gösterilen adaylar arasından seçilmektedir.

Kuala Lumpur'da toplanan 27. İDBK'da (2000) Genel Sekreterliğe getirilen Faslı Abdülvahid Belkeziz’in görev süresini tamamlamasının ardından, 14–16 Haziran 2004 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilen 31. İDBK toplantısında Türkiye’nin adayı Prof.Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu İKÖ Genel Sekreterliği’ne seçilmiştir. Genel Sekreter İhsanoğlu 1 Ocak 2005 tarihinden bu yana görevini sürdürmektedir.
İKÖ'NÜN BÜTÇESİ :
İKÖ bütçesi üye ülkelerin ödedikleri katkı paylarından karşılanmaktadır. Katkı payları ülkelerin milli gelirine göre saptanmıştır. Türkiye'nin ödemekte olduğu katkı payı oranı İKÖ Genel Sekreterliği ve yan kuruluşlarının toplam bütçelerinin % 5’idir.
İKÖ’NÜN YAN KURULUŞLARI:
İslam Konferansı Örgütü zaman içinde gelişmiş, üye ülkeler arasında ekonomik, sosyal ve kültürel konularda işbirliğinin geliştirilmesine katkıda bulunulması amacıyla muhtelif merkez ve kurumlar ihdas olunmuştur. Bunları üç başlık altında sıralamak mümkündür:
a) Yan Kuruluşlar
* İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi-The Statistical, Economic, Social Research and Training Centre for Islamic Countries (SESRTCIC-Ankara) ( http://www.sestric.org/)
* İslam, Sanat, Tarih ve Kültürünü Araştırma Merkezi-The Research Center for Islamic History, Art and Culture (IRCICA-İstanbul) ( http://www.icdt.org/ )
* Ticareti Geliştirme İslam Merkezi-Islamic Centre for the Development of Trade (ICDT-Kazablanka) (www.icdt-oic.org)
* İslam Teknoloji Üniversitesi-Islamic Institute for Technology (IUT-Dakka) (www.iutoic-dhaka.edu)
*  İslam Bilim, Teknoloji ve Kalkınma Vakfı (IFSTAD-Cidde)
* İslam Fıkıh Akademisi-The Islamic Fiqh Academy (IFA-Cidde) (www.fiqhacademy.org)
*  İslam Dayanışma Fonu-The Islamic Solidarity Fund (ISF-Cidde)
* Nijer İslam Üniversitesi (www.universite_say.ne)
b) Uzmanlık Kuruluşları
* • İslam Kalkınma Bankası-The Islamic Development Bank (IDB-Cidde) (www.isdb.org)
* İslam Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü-The Islamic Educational, Scientific and Cultural Organisation) (ISESCO-Rabat) (www.isesco.org.ma)
* Uluslararası İslam Haber Ajansı-International Islamic News Agency (IINA-Cidde) (www.islamicnews.org.sa)
* İslam Ülkeleri Yayın Örgütü The Islamic States Broadcasting Organisation (ISBO-Cidde) (www.isbo.org)
c) Bağlı Kuruluşlar
* İslam Kalkınma Bankası (Link: http://www.isdb.org/) The Islamic Development Bank (IDB-Cidde)
* İslam Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü The Islamic Educational, Scientific and Cultural Organisation (ISESCO-Rabat)
* Uluslararası İslam Haber Ajansı International Islamic News Agency (IINA-Cidde)
* İslam Ülkeleri Yayın Örgütü The Islamic States Broadcasting Organisation (ISBO-Cidde)
c) Bağlı Kuruluşlar
*
• İslam Başkentleri ve Şehirleri Örgütü-Organization of Islamic Capitals and Cities (Cidde) (www.oicc.org)
*
Uluslararası İslam Hilal Komitesi-Islamic Committee of the International Crescent (Bingazi)
*
İslam Konferansı Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu (Islamic Conference Youth Forum for Dialogue and Cooperation(ICYFDC-İstanbul) (www.icyf.com)
*
İslam Gemi Sahipleri Birliği-Organization of Islamic Shipowners Association (OISA-Cidde) (www.oisaonline.com)
*
İslam Ticaret, Sanayi Odası ve Borsası Islamic Chamber of Commerce and Industry (ICCICE-Karaçi) (www.icci-oic.org ) • Uluslararası İslam Bankaları Birliği International Association of Islamic Banks (IAIB-Cidde)
*
İslam Ülkeleri Müteahhitler Birliği-Federation of Contractors from Islamic Countries (FOCIC)
*
İslam Dayanışması Oyunları Spor Federasyonu Sports Federation of Islamic Solidarity Games (Riyad)
*
Uluslararası Arap-İslam Okulları Federasyonu (Cidde)
*
İslam Dünyası Bilim Akademileri-Islamic World Academy of Sciences (Ürdün)(www.ias-worldwide.org)
*
Uluslararası Müslüman İzciler Federasyonu-International Union of Muslim Scouts (IUMS)-Cidde
*
İslam Ülkeleri Müşavirler Federasyonu-Federation of Consultants from Islamic Countries (FCIC)
İstanbul İslam Konferansı Örgütü tarafından Nijer, Uganda, Malezya ve Bangladeş'te kurulan veya örgüt tarafından finanse edilen 4 adet İslam Üniversitesi bulunmaktadır.
İslam Konferansı Örgütü çerçevesinde Bakanlar düzeyinde belirli konularda çalışmalar yapmak üzere (Ad-Hoc) statüde, Kudüs Komitesi, Filistin Komitesi, Afganistan Komitesi gibi Komiteler mevcuttur.
İKÖ yan kuruluşlarından, İslam, Sanat, Tarih ve Kültürünü Araştırma Merkezi ve İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi’nin Sekretaryaları Türkiye’de bulunmaktadır. İKÖ’ye bağlı kuruluşlardan İslam Konferansı Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu’nun Sekretarya Eylül 2006’da İstanbul’da açılmıştır.
Öte yandan, son yıllarda İKÖ’nün yeniden yapılandırılması konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Aralık 2005’te Mekke’de toplanan Olağanüstü İslam Zirvesi’nde kabul edilen İslam Dünyasını Bekleyen Sorunlara Karşı 10 Yıllık Eylem Programı ve İKÖ’de reforma yönelik Akil Adamlar Komisyonu tarafından hazırlanan rapor yeniden yapılanma sürecinde önemli gelişmeler olarak değerlendirilmektedir.
Bu raporlarda özellikle İKÖ kararlarının uygulanabilirliğini artırmak ve krizlere anında müdahil olabilmek amacıyla tesis edilmesi öngörülen İcra Komite’sinin de son dönemde işlevsellik kazandığı gözlenmektedir. İKÖ Zirve ve Dışişleri Bakanları Troykalarının bir araya gelmesi ile oluşan İcra Komitesi önemli gelişmeler karşısında ilgili tüm üye ülkelerin de katılımıyla toplantılar yapmaktadır. Örneğin, Ağustos 2006’da Malezya’da, Lübnan krizi nedeniyle Hükümet başkanları seviyesinde bir genişletilmiş icra komitesi toplantısı yapılmıştır.
Bunların dışında yılda bir kez toplanan Ekonomik, Kültürel ve Sosyal İşler İslam Komisyonu bulunmaktadır. Üye ülkelerin katıldığı bu Komisyon, bir yandan Örgütün yan kuruluşlarının Genel Kurulu olarak vazife görmekte, bir yandan da ekonomik, kültürel ve sosyal konularda İslam dünyasını ilgilendiren konuları ele alarak, İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları Konferansına tavsiyelerde bulunmaktadır.
Daimi Komiteler
Üçüncü İslam Zirvesinde üye ülkeler arasındaki çeşitli alanlardaki işbirliğini güçlendirmek ve eşgüdüm sağlamak amacıyla her birine bir Devlet Başkanının başkanlık ettiği üç Daimi Komite kurulmuştur. Daimi Komiteler şunlardır:
• Enformasyon ve Kültürel İşler Daimi Komitesi (COMIAC – Senegal )
• Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (COMCEC – Türkiye )
• Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Daimi Komitesi (COMSTECH – Pakistan )
Bu komiteler, uygulamada İKÖ Zirvesine muhatap olmakta ve faaliyetleri hakkındaki raporlarını Zirveye sunmaktadırlar.
İSEDAK
İKÖ bünyesinde ekonomik işbirliği konularının giderek önem kazanmasıyla birlikte, 1981 yılında Mekke’de yapılan III. İslam Zirvesi’nde, Ekonomik İşbirliğinin Güçlendirilmesine Yönelik Eylem Planı kabul edilmiş ve Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi’nin (İSEDAK) kurulması kararlaştırılmıştır.

İSEDAK, 1984 Ocak ayında Kazablanka’da yapılan IV. İslam Zirvesi’nde Türkiye Cumhurbaşkanı’nın Komitenin Daimi Başkanlığına seçilmesiyle faaliyetlerine başlamıştır.
İSEDAK, Türkiye’nin ev sahipliğinde İKÖ üyesi ülkelerin Ekonomi ve Dış Ticaretten Sorumlu Bakanları düzeyinde yılda bir defadan az olmamak üzere toplanmaktadır. 23. İSEDAK toplantısı 14–17 Kasım 2007 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirilmiştir. ( www.oic-cif.org )
İSEDAK’ın belli başlı  görevleri:
* İslam Konferansı Örgütü tarafından ekonomik ve ticari işbirliği alanında alınmış ve alınacak kararların uygulanmasını izlemek;
* Üye ülkeler arasında ekonomik ve ticari işbirliğini güçlendirmek için mümkün olan yolları incelemek, ve
* Üye ülkelerin ekonomik ve ticari alanlarındaki kapasitelerini artırmaya yönelik programlar hazırlamak ve öneriler sunmaktır.