Yazı,takvim,tarihe yardımcı bilimler

   

TARİHTE YAZI:

Yazının, MÖ 3500 yıllarında Sümerler tarafından kullanıldığı bilinmektedir Sümerler, yazıyı ticari etki­leşimin bir sonucu olarak bulmuşlar ve yazı MÖ 3000 yılında işlerlik kazanmıştır.

* Tarih çağlarına geçen ilk kavim Sümerler ‘dir. Sümer yazısı, hece esasına dayalı bir çizgi ve şekil yazısıdır. Aynı çağlar­da, Mısır'da da Hiyeroglif denilen resim yazısı kullanılmıştır. Yazı Anadolu'ya, Asurlu ticaret adamları ta­rafından getirilmiştir.

*Anadolu'da tarih devirlerinin, Mezopotamya ve Mısır'a göre daha geç başlamasının nedeni, yazının Anadolu'da daha geç kullanılmasıdır.

ALFABE BİLGİSİ:

   Bugün kullandığımız alfabeyi ilk bulanlar, Fenikeliler' dir. Fenikeliler, sembolleri Mısır hiyerogliflerinden yararlanarak elde ettiler. Sembolleri heceye dönüştürürken de Sümerler' in çivi yazısından yararlandılar. Fenikelilerin bulduğu bu 22 harflik alfabe, İyonya' dan Eski Yunan'a taşınmış ve Eski Yunanlılar tarafından geliştirilmiştir.

Alfabeye bugünkü şeklini, Romalılar kazandırmışlardır

 Latin alfabesi adı verilen harf yazısına dayalı bu alfabe, 1 Kasım 1928'de ülkemizde de kullanılmaya başlanmıştır

TARİHE YARDIMCI BİLİMLER:

1) COĞRAFYA: Tarih olayın geçtiği Yer’in fiziki ve beşeri özelliklerini coğrafyadan öğrenir.

2) ARKEOLOJİ(Kazı Bilimi):Toprağın ve suyun altında kalmış olan eserleri ortaya çıkarır.

3) KRONOLOJİ(Takvim Bilgisi):Tarihi olayların zamanlarını belirleyip,oluş sırasını düzenler.

4) PALEOGRAFYA: Eski yazıların okunmasını sağlayan bilim dalıdır.

5) EPİGRAFYA(Kitabeler Bilimi):Taş,mermer gibi sert cisimler üzerine yazılan yazıları inceler.

6) SOSYOLOJİ (Toplum Bilimi): Sosyal olayları inceler.

7) ANTROPOLOJİ: Toplumların ırk yapılarını inceler.

8) FİLOLOJİ (Dil Bilimi): Dilleri ve diller arasındaki bağları inceler.

9) ETNOGRAFYA: Örf,adet, gelenek ve görenekleri inceler.

10) Diplomatik (Siyaset Bilimi): Toplumlar arası her türlü siyasi ilişkiler, savaşlar ve nedenleri, antlaşma metinleri, siyasi ilişki­ler ile ilgili fermanlar ve beratlar bu bilim dalının kapsamı içine girer

 11) HERALDİK (Mühür bilimi): Resmi belgelerdeki mühür, arma ve özel işaretleri inceler.

12) NÜMİZMATİK(Paralar bilimi): Eski Paraları inceler.

13) Arkeometri (Karbon 14 Metodu): Herhan­gi bir tarihsel buluntunun yaşını hesap eden bilimdir.

TAKVİM BİLGİSİ:

TAKVİM NEDİR?: Takvim ; zamanı, günlere, aylara, yıllara bölme metodudur.

NOT: İnsanlar zamanı ölçerken ölçü aracı olarak Güneş’i ve Ay’ı kullanmışlardır.

AÇIKLAMA: Güneşi kullananlar dünyanın güneş etrafında bir tam dönüşünü esas almışlardır.

(365 gün 6 saat) Bu şekilde oluşturulan takvimlere GÜNEŞ TAKVİMİ denilir.

Ay’ı kullananlar ise Ayın Dünya etrafında 12 kez dönmesini (12 x 29.5 =354) esas almışlardır.Bu şekilde oluşturulan takvimlere AY TAKVİMİ denilir.

• Tarihte ilk güneş takvimini Mısırlı’ lar, ilk ay takvimini Sümerler oluşturmuşlardır.

AÇIKLAMA:  Her toplum kendi takvimini oluştururken kendileri için önemli saydıkları bir günü başlangıç olarak kullanmışlardır. Örnek: Romalılar Roma’nın kuruluşunu, Müslümanlar Hicreti,Hıristiyanlar Hz.İsa’nın doğumunu gibi...

Bugün kullandığımız güneş sistemine dayalı Takvim, ilk kez Mısırlılar tarafından bulunmuştur.* Mısırlılar' ın bu takvimi bulmasına etki eden iki önem­li etken, Mısır'ın coğrafi konumu ve Nil olayıdır. Mısırlılar 'ın bulduğu bu takvime, bugünkü şeklini Romalılar kazandırmıştır.

Türkler' in kullandıkları takvimler:

• 12 Hayvanlı Takvim:   Göktürk ve Uygurlar tarafından kullanılmıştır. Güneş sistemine dayalıdır . Bu takvimde yıl 365 gündür
• Hicri Takvim (Kameri): Ay yılına göre düzen­lenmiştir. Yıl 354 gündür. Hz. Muhammed'in,  Mekke'den Medine'ye göçünü başlangıç alır Hz  Ömer tarafından düzenlenip, uygulamaya konulmuştur
• Celali Takvimi: Büyük Selçuklular tarafından kullanılmıştır. Sultan Melikşah'ın emri ile Ömer Hayyam tarafından hazırlanmıştır. Güneş sistemine da­yalıdır.
•  Rumi Takvim: Osmanlılar tarafından, sadece mali işler için kullanılmıştır. Güneş sistemine dayalıdır.
• Miladi Takvim: 1925 yılında, Batı ile aramızdaki  uyumun     sağlanması   için  kabul  edilmiştir.Güneş sistemine dayalıdır. Yıl 365 gün 6 saattir­ 1926’ dan itibaren kullandığımız takvimdir. Güneş yılını esas alır. Temeli Mısırlılara dayanır. İyon ve Yunanlılar kanalıyla Batıya aktarılmıştır. Romalılar Sezar zamanında JULYEN takvimi olarak düzenlemiş ve kullanmışlardır. Yeniçağda Papa XII.Gregor tarafından yeniden yapılan düzenlemelerle GREGORYEN TAKVİMİ olarak anılmıştır. Günümüzde ise Milat takvimi denilmektedir. Milat takvimi Hz. İsa’nın doğuşunu (sıfır) kronolojinin başlangıcı olarak kabul eder.