Bayram Cigerli Blog

Bigger İnfo Center and Archive

İlk Türk-İslam Devletleri

Türklerin İslamiyet'i Kabulü ve İslam Devletindeki Hizmetleri


*          Talas Savaşı  ( 751 )  ( Araplar - Çinliler ) : Doğudan batıya ilerleyen Çinliler ile , Ön-Asya' dan doğuya ilerleyen Araplar, Talas ırmağı kıyılarında savaştılar. Bu savaşta, Orta Asya'nın Çin egemenliğine girmesini istemeyen, Karluk ve Yağma Türkleri, Arapların yanına geçmişler ve savaşı Arapların kazanmasını sağlamışlardır.
Önemi : 
*          Orta Asya'nın Çin egemenliğine girmesi engellenmiştir.  ( Siyasi )
*          Türkler, bu savaştan sonra guruplar halinde İslamiyet'i kabul etmeye başlamışlardır. ( Karluklar )   ( Dini )
*          Esir alınan Çinlilerden kağıt yapım tekniği öğrenilmiştir.  ( Kültürel )

Türklerin İslamiyet'i Kabul Etme Nedenleri :

*           İslamiyetteki tek tanrı ( Allah ) inancı ile Gök Tanrı inancı arasında pek fark bulmamaları
*          Türk toplumunda bulunan Ozan ve Kam'lar ile İslam Evliyaları ve Dervişlerinin birbirine benzerlik göstermesi
*          Cihad fikriyle, fetih fikrinin birbiriyle bağdaşması
*          İslamiyet'in öngördüğü doğruluk, dürüstlük,temizlik,konukseverlik gibi ahlak kurallarının, Türk ahlak anlayışına uygun olması
*          Ahiret inancı ve Kurban Kesme benzerlikleri
*          Bilimsel ve Ticari ilişkilerin etkileri.

Türklerin İslam Dünyasındaki Etkinlikleri ve Hizmetleri :

*          Abbasiler döneminden başlayarak Türkler'in etkinlikleri artmıştır. Abbasilerde Türkleri devlet hizmetinde görevlendiren ilk halife "Mansur" dur.
*          Harun Reşid döneminde Saray Muhafızları Türklerden oluşturulmuştur. Bizans sınır boylarında ( Uc ), Türklere görevler verilmiştir.
*          Me'mun ve Mu'tasım dönemlerinde Türkler'in askeri etkinlikleri arttı. Mu'tasım döneminde Türkler için "Samerra" şehri kuruldu.
*           Azerbaycan'da başlayan ve devleti ( Abbasileri ) tehdit eder hale gelen Babek isyanı, Mu'tasım döneminde Türkler tarafından bastırılmıştır.
*          Büyük Selçuklular, Abbasi Halifesini Büveyhoğullarının baskısından kurtardılar.
*          Batı'da Bizans ve Haçlılara karşı, doğuda Moğol tehlikesine karşı İslam dünyasını Türkler korumuşlardır.
*          Değişik bölgelerde kurmuş oldukları devletler yoluyla İslamiyet'i batı ve doğu'da yaydılar.
*          İslam uygarlığının gelişmesine büyük katkıda bulundular. ( Farabi, İbn-i Sina, Biruni, Harezmi, İbn-i Türk önemli Türk Bilim adamlarıdır.)
*          Eğitim ve Öğretim Kurumları açısından İslam dünyasının gelişmesini sağladılar ( Nizamiye Medresesi )
*          İslam Sanatına' da katkıda bulunmuşlardır.
Özetle : 
*          İslamiyet'i her türlü iç ve dış tehlikelerden korumuşlardır.
*          İslamiyet ' in yayılmasına ve bir dünya dini olmasına katkıda bulunmuşlardır.
*          İslam dünyasına önemli devlet, bilim ve sanat adamları kazandırmışlardır.
*          İslam Kültürünü geliştirerek batıya tanıtmışlardır.  ( Büyük Selçuklular - Osmanlılar)
*          Bugün, İslam bilim ve kültürünü laik devlet yapısı içerisinde geliştirmektedirler.  ( TC )

B.  Türk-İslam Devletleri

*          Merkez :   Fustat  ( Mısır )         
*          Kurucu :   Tolunoğlu Ahmet  -  (  Mısır  Valisi )
*          Önemi :  Mısır 'da kurulan ilk Türk-İslam devletidir.
*          İç karışıklıklar sonucu, Abbasiler son vermiştir.

*          Merkez :  Fustat  ( Mısır )             
*          Kurucu :  Muhammed bin Toğaç
*          Önemi :   Mısır 'da kurulan ikinci Türk-İslam devletidir.
*          Fatımiler devleti son vermiştir.
Not :  Tolunoğulları ve Akşitlerin yönetici ve orduları Türk, halkı ise Araplardan oluşmaktaydı. Bu nedenle uzun ömürlü olamamışlardır.
Yorum :  Bir bölgede etkin ve uzun ömürlü olabilmek için sadece yönetim ve askeri güç yeterli olamamaktadır. Halkın desteği alınmalıdır.


*          Merkez :  Balasagun
*          Bilinen İlk Hükümdarları :  Bilge Kül Kadır Han
*          Önemi :  İlk Türk - İslam devletidir. 
*          Karahanlılar devletini, Karluk - Yağma - Çiğil Türkleri kurmuştur.
*          İslamiyet'i,  Satuk Buğra Han zamanında kabul etmeye başladılar. İslamiyet'i kabul edince "Abdülkerim" ismini almıştır.
*          Samanoğulları devletine son vererek Maveraünnehir bölgesine sahip oldular.
*          Gazneliler devletiyle komşu olunca, onlarla mücadele etmeye başladılar. ( Sınırları genişletme mücadelesi)
*          En parlak dönemlerini Yusuf Kadır Han zamanında yaşamışlardır.
*          Yusuf Kadır Han'ın ölümünden sonra , taht kavgaları ve Gaznelilerle mücadele devleti yıpratmış, doğu ve batı olarak ikiye ayrılmışlardır. Doğunun merkezi Kaşgar, batının merkezi Semerkant olmuştur.
*          Doğu Karahanlılara, Karahıtaylar ; Batı Karahanlılara Harzemşahlar son vermiştir.
Not:  İslamiyet'i kabul etmelerine rağmen, öz kültürlerini korumuşlardır.

*          Merkez :   Gazne  ( Doğu Afganistan )
*          Kurucu :   Alp Tigin
*          Samanoğulları , Karahanlılar, Selçuklularla mücadele etmişlerdir.
*          En parlak dönemlerini Sultan Mahmut zamanında yaşadılar. Sultan unvanını ilk kullanan hükümdar olan Gazneli Mahmut, Hindistan'a 17 sefer yapmış, kuzey bölümlerine İslamiyet'in girmesini sağlamıştır.
*          Selçuklularla yaptıkları Nesa ( 1035 ),  Serahs ( 1038 ), Dandanakan ( 1040 ) savaşlarını kaybettiler.
*          Özellikle Dandanakan savaşından sonra zayıflamışlar ve yıkılış sürecine girmişlerdir.
*          Gaznelilere, Afgan yerlilerinden olan  " Gur " lar son vermiştir.
Share

0 Comments:

Yorum Gönder