Abdülmecit, Abdülaziz Dönemleri

ABDÜLMECİT DÖNEMİ (1839-1861)

1. LONDRA KONFERANSI (1840)  (Mısır'la İlgİlİ)

Katılan Devletler: İngiltere,Avusturya,Prusya,Rusya ve Osmanlı Devleti
Maddeleri:
1)- Mısır eyaleti hukuk bakımından Osmanlı Devletine bağlı kalacak, yönetimi Mehmet Ali Paşa ve oğullarına bırakılacaktı.
2)- Mısır, Osmanlı devletine yılda 80 bin kese vergi verecek ve Osmanlı Donanması geri gönderilecekti.
3)-Suriye,Adana ve Girit Osmanlı’ya geri verilecekti.
NOT: Bu anlaşmayla Mısır iç işlerinde serbest, dış işlerinde Osmanlı’ya bağlı imtiyazlı bir eyalet haline geldi.

2. LONDRA KONFERANSI (1841)  (Boğazlarla İlgİlİ):

Hünkar antlaşmasının süresi bitince Londra’da bir konferans toplandı. Toplantıya İngiltere,Rusya,Fransa, Avusturya, Prusya ve Osmanlı Devleti katıldılar.

 Londrada imzalanan boğazlar sözleşmesine göre;

1. Boğazlar Osmanlı Devleti’nin egemenliğinde olacak

2. Barış zamanında boğazlardan hiçbir yabancı savaş gemisi geçmeyecekti.

Önemi :

1)-Bu sözleşme ile boğazlar, devletlerarası bir statü kazandı.
2)-Osmanlının boğazlar üzerindeki hükümranlık haklarına kısıtlama getirilmiştir.
3)-Rusya boğazlar üzerindeki üstünlüğünü kaybederken, Fransa ve İngiltere Akdeniz'deki güvenliklerini artırmışlardır.

3. KIRIM SAVAŞI (1853-1856)

Sebepleri :

1)- Rusya'nın Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri. (Rusya Osmanlıyı HASTA ADAM olarak nitelendiriyor ve ölmeden topraklarının paylaşılmasını istiyordu. İngiltere Osmanlının toprak bütünlüğünden yana olduğunu belirterek bu isteği reddedince Rusya tek başına hareket etti.)
2)- Kutsal Yerler Meselesi:Rusya İstanbul’a bir elçi göndererek Ortodoks kilisesinin kutsal yerlerle ilgili isteklerinin onaylanmasını istemiş, Osmanlı bu isteği reddetmişti.
3)- Rusya’nın 1848 İhtilallerinin Avrupa’da meydana getirdiği karışıklıklardan yararlanmak istemesi.
(Avusturya’ya karşı bağımsızlık savaşı veren Macarlar Avusturya ve Rusya birlikleri tarafından yenilmişti. Rusya Osmanlıya sığınan bu Macarların iadesini istemişti.)

               Bu sebeplerden dolayı savaş Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1853’de başladı. Osmanlı donanması SİNOP’ta Ruslar tarafından yakıldı. 1854’te İngiltere ve Fransa Osmanlı Devleti’nin yanında yer aldı. Sivastopol kalesi kuşatılarak alındı. Yenilen Rusya ile PARİS ANTLAŞMASI imzalandı.(1856)

NOT: Kırım Savaşında İngiltere, Fransa,Sardunya ve  Piyomente Osmanlı Devletinin yanında savaşa girdi. Avusturya ise Eflak-Boğdan’ı işgal ederek destek verdi.
NOT: Osmanlı Devleti ilk dış borcu Kırım savaşı sırasında İngiltere’den aldı. (1854)
NOT: Osmanlı Devleti Paris anlaşması sırasında Avrupalı devletlerin tam desteğini kazanmak için azınlıklara geniş haklar tanıyan ISLAHAT FERMANINI ilan etti.

PARİS ANTLAŞMASI (1856):

Katılan devletler: Osmanlı,Rusya,İngiltere, Fransa, Piemento, Sardunya, Avusturya ve Prusya
Maddeleri :

1)- Osmanlı Devleti bir Avrupa Devleti sayılacak ve toprakları Avrupa Devletlerinin koruyuculuğu altında kalacak.
* Bu madde Osmanlının egemenlik haklarına gölge düşürmesine rağmen, bir süre Rus tehlikesini ortadan kaldırmıştır.
2)- Karadeniz'in tarafsız bir deniz olması kabul olundu. Bu deniz bütün milletlerin savaş gemilerine kapalı, fakat ticaret gemilerine açık olacaktı.
3)- Osmanlı devleti ve Rusya bu denizde savaş gemisi bulundurmayacaklar ve Karadeniz kıyılarında tersane yaptırmayacaklardı.

( Galip Osmanlı devletini,mağlup Rusya ile aynı duruma düşürmektedir.)

4)- Boğazlar 1841 ' de imzalanan Londra Sözleşmesine göre yönetilecekti.

5)- İki taraf ta savaşta almış oldukları yerleri geri vereceklerdi. Basarabya sınırı düzeltilecek, Rusya tarafından bırakılacak bir arazi Boğdan beyliğine verilecekti.

6)-  Eflak ve Boğdan'a muhtarlık verilecek , ve bu durum büyük devletlerin kefilliği ( Garantisi) altına alınacaktı.

7)- Tuna üzerinde ticaret gemileri, komisyon'un belirleyeceği esaslara göre serbest dolaşacaklardı.

8)- Osmanlı Devletinin konferans sırasında sunduğu, ıslahat fermanı dikkate alınacak, ancak bu fermana göre yapılacak ıslahata hiçbir devlet karışmayacaktı.

*  Kırım Savaşına katılan İngiltere’nin en büyük kazancı Rusya’nın Karadeniz’deki tersane ve gemilerinin kaldırılmasıdır. Böylece Akdeniz’i tehdit edebilecek Rusya'nın etkinliğini kırmış, çıkarlarının devamını sağlamıştır.
* Kırım Savaşından sonra Rusya sıcak denizlere inmek için başka bir yol arayarak Balkanlarda PANSLAVİZM politikasına ağırlık vermiştir.
* Osmanlı Devleti Savaşı kazanmasına rağmen anlaşmanın Karadenizle ilgili maddesi ve Islahat yapma zorunluluğu anlaşmanın olumsuz yönleridir.

KIRIM SAVAŞININ ÖNEMİ:

1)-Avrupalılar ilk defa Kırım savaşında Osmanlı Devletine tam destek verdiler.
2)-Osmanlı Devleti İlk defa dış borç aldı.
3)-Osmanlı Donanması 4. kez Sinopta yakıldı. (İnebahtı,Çeşme,Navarin ve Sinop)
4)-Osmanlı Devleti Islahat Fermanını yayınladı.
 

ABDÜLAZİZ DÖNEMİ (1861-1876)

Bu Dönemde olan önemli olaylar:

          Rusya'nın Balkanlarda Panslavizm idealini yaymaya başlamasıyla isyanlar başlamıştır.
(Sırp,Karadağ,Bosna-Hersek,Romen(Eflak-Boğdan) ve Bulgar isyanları ortaya çıkarak “Balkan Bunalımı”na zemin hazırlandı.

          Fransa'nın etkisiyle "Galatasaray Lisesi" açıldı.

          Dolmabahçe sarayının yapımı tamamlandı.

           İlk Osmanlı Üniversitesi olan "Darülfünun" açıldı.

          Yurt dışına geziye giden ilk Osmanlı padişahıdır. ( Fransa'ya)

          Mısır Hidivi (valisi) İsmail Paşa’nın gayretleri ve Fransa’nın desteğiyle 1869’da Süveyş Kanalı
açılmış, böylece coğrafi keşiflerle önemini yitiren Mısır ve Akdeniz ticareti yeniden canlanmıştır.

          * Bu durum Avrupalı devletlerin Mısır'a sahip olma arzunu artırmıştır.

           Girit’teki Rumlar ayaklanarak Yunanistan’a bağlanmak istediler. Avrupalıların duruma müdahalesiyle Osmanlı Devleti HALEPA FERMANI’nı ilan etmiş ve Giritlilere vergi muafiyeti getirilmiştir.

           Bulgar Kilisesine özerklik verildi. ( Bulgaristan'ın bağımsızlığına yol açabilecek bir gelişmedir)

           Büyük paralar harcanarak dünyanın üçüncü büyük donanma gücü oluşturulmuş ancak yararlanılamamıştır.

          Avrupalı Devletler azınlıklarla ilgili ağır istek ve tehditlerden oluşan BERLİN MEMORANDUM’UNU ilan ettiler.

          Avrupa'da önemli gelişmeler görülmüş, İtalya (1870), ve Almanya (1871) siyasi birliklerini tamamlayarak siyasi güç olarak ortaya çıktılar.

             Abdülaziz, Meşrutiyeti ilan etmemekte direnince ,GENÇ OSMANLILAR tarafından tahttan indirilmiş, yerine V.MURAT getirilmiştir. * Bu olay Osmanlılarda yenilik taraftarlarının güçlendiğinin göstergesidir.

(Abdülaziz tahttan indirildikten sonra Feriye Sarayı’nda hapis hayatı yaşadı. Burada damarları kesik vaziyette bulundu.)

V. MURAT DÖNEMİ  ( 1876 )
 

             V. Murat Abdülaziz’in tahttan indirilmesi sonucu padişah oldu.(1876) Ancak sağlığının yerinde
olmadığı görüldü. 3 aylık bir dönem sonunda , başta Mithat Paşa olmak üzere önde gelen devlet adamları
V. Murat’ın yerine Meşrutiyeti ilan etme sözü veren II.Abdülhamit’i tahta çıkardılar.