İç Anadolu Bölgesi

Konya, Yukarı Sakarya, Yukarı Kızılırmak ve Orta Kızılırmak olmak üzere dört bölümden oluşur. GD Anadolu Bölgesi
hariç her bölgeyle sınırı vardır. Doğu 

Anadolu’dan sonra yüzölçümünün en büyük olduğu ikinci bölgedir.

YERŞEKİLLERİ

 

Kuzeyden Kuzey Anadolu ve Güneyden Toros Dağları ile doğu ve batıdan ise yüksek platolarla çevrelenmiş bir çanak durumundadır. Bu durum karasal iklimin bölge geneline yayılmasında etkili olmuştur.Engebeliliğin en az olduğu bölgelerimizden biridir. Bu nedenle:Gerçek ve izdüşüm alan farkları azdır.Ekili dikili alan oranı fazladır. Tarım alanları geniş yer kaplar.Bölge içi ulaşımın en rahat olduğu bölgelerden biridir. Yol yapım giderleri düşüktür.Engebelilik ve yükseltinin en fazla olduğu bölüm Yukarı Kızılırmak’tır (Sivas çevresi).Bölgenin güneyinde GB-KD yönlü uzanan volkanik dağlar (Karadağ, Karacadağ, Hasan Dağı, Melendiz Dağı ve Erciyes Dağı) bulunmaktadır.Sündiken, Hınzır, Tecer, Sivrihisar, Kızıldağ ve Elmadağ diğer önemli dağlarıdır.

Platolar:

Plato sayısı ve alanının en fazla olduğu bölgedir. Obruk, Cihanbeyli, Haymana, Bozok, Uzun Yayla ve Yazılıkaya önemli platolarıdır. Ortalama yükseltileri 1000m’dir.

Ovalar:

Platoların çevresindeki alçak kesimlerde tektonik oluşumlu ovalar görülür. Konya, Ereğli, Aksaray, Ankara,Akıncılar,Çubuk, Eskişehir, Kayseri ve Develi ovaları önemli tarım alanlarıdır.Nevşehir (Ürgüp,Göreme,Avanos) çevresindeki volkan tüflerinin sel suları tarafından aşındırılmasıyla peri bacaları oluşmuştur.

Akarsuları:

Sakarya ve Kızılırmak nehirleri ile Porsuk ve Delice çayları en önemli akarsularıdır.Akarsu rejimleri düzensizdir. Sel rejimli akarsuların en fazla görüldüğü bölgedir.Kızılırmak karma rejimli bir akarsudur.Bölge içindeki diğer akarsular genelde kapalı havza özelliği gösterir.Konya-Tuz Gölü Kapalı havzası en büyük kapalı havzadır.

Gölleri:

Tuz Gölü (seviyesi yıl içinde en çok değişen), Eber, Akşehir, Ilgın(Çavuşçu), Seyfe ve Sultan Sazlığı önemli gölleridir ve tektonik oluşumlu göllerdir.Eymir ve Mogan gölleri ise alüvyon set gölleridir. Suları tatlıdır.Konya yakınlarındaki Meke Tuzla Gölü ise volkanik gaz patlamaları sonucu oluşmuş bir maar gölüdür.Kızılırmak üzerindeki Hirfanlı, Kesikköprü ve Kapulukaya baraj gölleri önemli yapay göller arasındadır.

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

 

Bölge genelinde Ilıman karasal(Step) iklim şartları etkilidir.Yüksek dağ ve platolarla çevrelenmiş olması karasal iklimin ortaya çıkmasına neden olmuştur.Yağış rejimi düzensizdir. En fazla yağışı ilkbaharda alır ve yazlar kurak geçer.İlkbahar yağışları konveksiyonel(yükselim) yağışlardır. Bölgede kırk ikindi yağışları olarakta bilinir.Türkiye’de en az yağış alan bölgedir. Ortalama 350mm. En az yağış alan yerleri Tuz Gölü çevresi ve Konya-Karapınar,Kayseri –Develi ovası. En fazla yağış alan yerleri ise yükselti ve engebenin arttığı yukarı Kızılırmak Bölümü’dür.Günlük ve yıllık sıcaklık farkları fazladır. Kayaçlar fiziksel yollarla parçalanır.Yağış ve su kaynaklarının az olması tarımda nadas uygulamasına neden olmaktadır.Yaz aylarında buharlaşmanın fazla olması çorak, tuzlu ve kireçli topraklar görülmesine neden olmuştur.Bitki örtüsü ilkbaharda yeşeren, yazın sararıp kuruyan ot topluluklarından oluşan bozkırlardır. Bozkırlar, insan tahribatı sonucunda ortaya çıkmış antropojen bozkırlardır.Bitki örtüsünün cılız ve seyrek olması erozyonu arttırmıştır. Rüzgâr erozyonunun en fazla olduğu bölgedir.Karapınar çevresinde erozyon şiddetlidirYağışın arttığı yüksek alanlarda meşe ve çam ormanları da görülür. GD Anadolu’dan sonra orman alanının en az olduğu ikinci bölgedir.

TARIM VE HAYVANCILIK

 

Bölge genelinde karasal iklimle uyum sağlamış ürünlerin tarımı yapılmaktadır.Sulama sorunu tarımın en önemli sorunudur.Nadas alanlarının en fazla yer tuttuğu bölgedir.Genelde kuru tarım yöntemi uygulanır. Sulama imkânı olan yerlerde daha fazla gelir getirdiği için şeker pancarı tarımı yaygınlaşmıştır.Yer şekilleri makineli tarıma uygundur.

Buğday: İlkbaharda yağış hasat döneminde kuraklık ister. Bölge genelinde tarımı yapılır. Türkiye üretiminin yaklaşık
üçte birini karşılar.
Arpa: Buğdaya göre nem ihtiyacı daha fazladır ve daha düşük sıcaklıklarda yetiştirilebilir. Türkiye üretiminin yaklaşık
yarısını karşılar.
Çavdar: Yetişme şartları buğday ve arpaya benzer. Soğuğa karşı daha dayanıklıdır. Üretimin yaklaşık%70’ini İç
Anadolu Bölgesi karşılar.
Yeşil Mercimek: Kırmızı mercimeğe göre sıcaklık isteği daha az, nem isteği daha fazladır. Yozgat çevresi en çok
yetiştirildiği alandır. Türkiye üretiminin yaklaşık %70’ini karşılar.
Şeker Pancarı: Özellikle Orta Kızılırmak Bölümü’nde, diğer bölümlerde ise sulanabilen alanlarda yetiştirilmektedir.
Türkiye üretiminin yaklaşık yarısını karşılar.
Nohut: Orta Kızılırmak Bölümü en yaygın yetiştirildiği alandır. Bölge, Türkiye üretiminin yaklaşık üçte birini karşılar.
Fasulye: Orta Kızılırmak Bölümü’nde sulanabilen alanlarda yetiştirilmektedir.
Patates: Özellikle Nevşehir çevresinde yaygın olan ürün sulanabilen alanlarda yetiştirilmektedir. Türkiye üretiminin
yaklaşık %60’ı bölgeden karşılanır.
Elma: Özellikle Niğde ve Aksaray çevresinde yaygındır. Türkiye’de dikim alanı en geniş olan meyvelerden biridir.
Türkiye üretiminin yaklaşık üçte birini karşılar.
NOT: Bölge yukarıdaki tarım ürünlerinin üretiminde Türkiye’de ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca Nevşehir ve Ankara
çevresinde üzüm üretimi önemlidir.

 Konya ovası Sulama Projesi (KOP) tamamlandığında: Nadas alanları azalacak. Tarımsal üretim ve verimlilik artacak. Ürün çeşitliliği (özellikle sebzeler) artacak.Gübre ve tarımsal ilaç kullanımı artacaktır.

Hayvancılık:

 

Bozkırların varlığına bağlı olarak bölgede mera hayvancılığı küçükbaş hayvancılık olarak gelişmiştir.Beslenen hayvan sayısının en fazla olduğu bölgedir; fakat küçükbaş hayvancılık yapıldığı için et ve süt üretimi fazla değildir.Türkiye’de beslenen koyunların yaklaşık üçte biri İç Anadolu Bölgesi’nde beslenmektedir.Tiftik keçisi besleyiciliğinin en fazla olduğu bölgedir. Ankara, Yozgat ve Eskişehir çevresinde yoğundur. Türkiye tiftik keçisi üretiminde %75’lik oranla ilk sıradadır.Büyük şehirlerin çevresinde kümes hayvancılığı gelişmiştir.Arıcılık Yukarı Kızılırmak Bölümü’nde yapılır.

YERALTI KAYNAKLARI

Linyit: Ankara (Çayırhan), Sivas (Kangal)
Civa: Konya (Sarayönü)
Tuz: Çankırı, Kırşehir ve Sivas’ta kaya tuzundan elde edilmektedir. En önemli tuz üretimi Tuz Gölü’nden
sağlanmaktadır.
Lületaşı: Eskişehir çevresinde çıkarılmaktadır ve genelde süs eşyası yapımında kullanılmaktadır.
Bor Mineralleri: Eskişehir (Seyitgazi)
Krom: Eskişehir (Mihalıççık)
Toryum:Eskişehir Sivri hisar
Uranyum: Yozgat (Sorgun)
Çinko: Kayseri,Niğde

NÜFUS VE YERLEŞME

 Marmara’dan sonra nüfusun en fazla olduğu bölgedir. Yüz ölçümü büyük olduğu için nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır. Tarım alanları geniş yer kapladığı için tarımsal nüfus yoğunluğu azdır. Nüfus daha çok yükselti ve yağışın arttığı bölgenin kenar kesimlerinde toplanmıştır. Nüfusun büyük bölümü kentsel yerleşmelerde toplanmıştır. Su kaynaklarının ve engebeliliğin az olması kırsal alanda toplu yerleşmeleri ortaya çıkarmıştır. Kerpiçin doğal yapı malzemesi olarak en çok kullanıldığı bölgedir. En sık nüfuslu bölümü Yukarı Sakarya’dır. Nüfusun en az olduğu yerler ise; aşırı kuraklık nedeniyle Tuz Gölü’nün güneyi ile engebe ve yükselti nedeniyle Yukarı Kızılırmak Bölümü’dür.

SANAYİ KURULUŞLARI

Bölge ülke ekonomisine daha çok tarımsal üretimiyle katkı sağlar. Sanayi üretimi tarımdan sonra gelir
Petrol rafinerisi: Kırıkkale
Silah fabrikası: Kırıkkale
Uçak fabrikası: Ankara,Eskişehir
Lokomotif fabrikası: Eskişehir
Pamuklu ve yünlü dokuma: Kayseri
Mobilya sanayi: Ankara, Kayseri
Demir-çelik sanayi: Sivas,Kırıkkale
İçki fabrikası: Ankara,Nevşehir,Konya,Yozgat

Halıcılık: Kayseri(Bünyan)
Lastik fabrikası: Kırşehir

Ayrıca bölgede yaygın olarak unlu mamuller endüstrisi,şeker endüstrisi,çimento endüstrisi bulunmaktadır.

TURİZM DEĞERLERİ

 Ürgüp-Göreme yöresinde peri bacaları önemli bir turizm değeridir.
 Kapadokya-Derinkuyu yeraltı kiliseleri inanç ve tarih turizm açısından önemlidir.
 Aksaray’daki Ihlara Vadisi hem doğal hem de tarihi özelliği ile önemlidir.
 Ankara yakınlarındaki Gordion antik kenti ve Roma Hamamı, Konya-Çatalhöyük, Kayseri-Kültepe, Nevşehir-
Göreme ve Çorum-Alacahöyük önemli tarihi ören yerleridir.
 Konya-Mevlana, Nevşehir-Hacıbektaş ve Kırşehir-Ahi Evran türbeleri ile Sivas-Çifte Minareli Medrese önemli
inanç turizmi merkezleridir.
 Eskişehir, Ankara, Kayseri, Kırşehir ve Niğde’de kaplıca turizmi gelişmiştir.
 Elmadağ ve Erciyes Dağlarında kış turizmi merkezleri gelişmiştir.
YUKARI SAKARYA BÖLÜMÜ
 Ankara ve Eskişehir bölümün il merkezleridir.
 Nüfusun en çok toplandığı, nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölümdür.
 Batı bölgelerimizi iç bölgelere bağlayan yolların geçtiği kavşak niteliğindedir.
 Ulaşım ve iklim koşullarının uygun olması tarım ve sanayinin gelişmesine yol açmıştır.
ORTA KIZILIRMAK BÖLÜMÜ
 Kayseri, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Yozgat ve Kırıkkale bölümün il merkezleridir.
 Yüz ölçümünün en büyük olduğu bölümdür.
 Kızılırmak’ın yay çizdiği alanı kapsar.
 Sulama imkânlarının fazla olması nedeniyle tarımın en çok geliştiği bölümdür.
 Kırsal nüfusun ve tarımsal nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölümdür.
 Kayseri ve Kırıkkale en gelişmiş illeridir.
 Volkanik dağların sayıca en fazla olduğu ve volkanik arazinin en geniş yer tuttuğu bölgedir.
YUKARI KIZILIRMAK BÖLÜMÜ
 Bölümün tek il merkezi Sivas’tır.
 Yükselti ve engebeliliğin en fazla olduğu bölümdür.
 Yükseltinin artması yağışın artmasına, sıcaklıkların azalmasına neden olmuştur.
 Bölgenin en geri kalmış bölümüdür.
KONYA BÖLÜMÜ
 Konya, Karaman ve Aksaray bölümün il merkezleridir.
 En gelişmiş ili Konya’dır.
 Türkiye’nin en az yağış alan, rüzgar erozyonunun(Konya-Karapınar) en fazla olduğu bölümüdür.
 Ülke ekonomisine daha çok tarım ve hayvancılık alanında katkı sağlar.
 Ova ve platolar geniş yer kaplar.