Bayram Cigerli Blog

Bigger İnfo Center and Archive

Kentleşme kültürü Türkiye ‘ de nasıl bir süreçten geçmiştir ?

Kentleşme kültürü Türkiye ‘ de nasıl bir süreçten geçmiştir ?
Kentleşmek , modern dünyada yerleşmiş bir eylemdir . Ulus – devletlerin 1789 Fransız İhtilali ‘ nden beri kurulmaya başlanmasıyla kentler de önem kazandı demek mümkündür .
Bir teoriye göre kentleşme , maden çağında başlamıştır . Madenden silah yapabilen insanlar neolitik dönemden kalma arazileri zapt ederek bir hakimiyet kurmuş ve de kendileri de korunaklı yerlere yerleşmişlerdir . Hakimiyet altına alınan insanlar kent kültüründe aşağı tabakaları yansıtmaktadır .
Kentler , Sanayi Devrimi ile birlikte çehre değiştirmiştir . Göçmen olarak kentlere kırsaldan göç eden ucuz iş gücü yeni dönemde refah seviyesinin artmasıyla birlikte daha çağdaş mahallelerde oturmaya başlamışlardır .
Sanayi Devrimi , fabrikaların kurulmasına ve kapitalist zihniyetin gelişmesine ortam hazırlamıştır . Rant sağlama düşüncesi bu dönem insanının “ çalışan yoksullar “ olmasına zemin hazırlamıştır . Kötü çalışma koşulları , yetersiz ücret , çocuk ve kadın işçilerin aşırı bir çalışma temposu içinde çalışmaları bu dönem insanını isyan ettirmiştir .
Çalışan ama kazanamayan ve ağır şartlar altında çalışan kesim refah seviyesini yükseltememiştir . Sanayi Devrimi sırasında ucuz iş gücü önem taşıyordu . Kırsaldan göç eden kesim tam da bu iş için biçilmiş bir kaftan gibiydi .
Sanayi Devrimi ‘ nde fabrikalar gittikçe daha seri bir üretim imkanına kavuşuyor ve de artık çocuk işçiler de zor şartlar altında çalıştırılmaya başlanıyordu . Çocuk işçilerin korunmasına yönelik ilk yasal düzenleme 19. Yy. da İngiltere ‘ de yapıldı .
Şartlar ağırdı . Kapitalist anlayışa göre pazarlık yapmak serbestti ve de en ucuz işçiyi işveren alıyordu . İşçinin tek başına pazarlık yapması durumu değiştirmiyordu ; çalışan yoksullar Sanayi Devrimi ‘ nin bir ürünü olmaya devam ediyordu .
Doğal olarak isyan bayrakları çekilmeye başlandı . Karl Marx bu konuda sosyalizm adlı bir işçi hareketinin fikir öncülüğünü yapmıştır . Daha sonradan sistemle bütünleşmiş sosyalistler de çıkacaktır . Fakat isyan hareketi başlamıştır . Kapitalizmin sürmesi adına sosyal devlet ya da refah devleti denilen bir anlayış ortaya çıkmıştır .
Kentleşmede , çalışan yoksulların daha sonradan refah seviyesinin yükselmesiyle birlikte apartman tipi yapılarda oturmaya başladığı bilinir . Daha üst gelir grubundakilerin  de tek katlı bahçeli evlerde oturmaya başladığı söylenebilir .
Türkiye ‘ de de 1923 – 1950 arası dönemde kentleşme önem kazandı . Ankara başkent yapıldı . Yurdu demiryolları ağıyla sarmak hedeflendi ve uygulandı . Fabrikalar Anadolu kentlerine ve özellikle demiryollarının geçtiği yakın yerlere yapıldı .
1923 – 1950 arası dönemde bir göç dalgası henüz yoktu . Daha sonradan 1950 – 1980 arası dönemde daha iyi iş imkanları ve daha fazla boş zaman aktivitesi sebebiyle kırsaldan kentlere ve de kentlerden kentlere göç dalgası bu dönemde yoğunlaştı .

Bu göç , tapusuz arazilerin üzerine gecekondu yapımıyla fakir ve bakımsız mahallelerin ortaya çıkmasına neden oldu . Daha sonradan bu gecekondu hikayesi yasallaştı ve de kat çıkma izni verildi .
Share

Related Posts:

  • 1960-1970 Dönemi Türkiye'de Kentleşme 1960-1970 DönemiBu dönemde kentsel nüfus artışındaki azalmada en etkin faktör kırsal alanların iticiliğini kaybetmesinden dolayıdır. Kırsal alanlara yapılan devlet desteği ve gelir artışlarıdır. İkinci faktör ise dış göç… Read More
  • Türkiye’de Kentleşmenin Tarihsel BoyutuTürkiye ‘de kentleşme süreci için 1950 öncesi ve 1950 sonrası olarak iki farlı dönemden söz etmek mümkündür. 1950’ye kadar çok yavaş artış kaydeden ülkemizin kent nüfusu, bu tarihten sonra özellikle kırsal alanlardaki dönüşüm… Read More
  • 1923-1950 Dönemi Türkiye'de Kentleşme 1923-1950 Dönemi1950 öncesinin temel özelliği ülke bütününde güçlü bir kentleşme hareketinin bulunmamasıdır. Bu dönemde bariz olamasa da bir artış gözlenmiştir. 1935’te % 23,5 olan kentleşme oranı 1950’de %25’e ulaşmıştı… Read More
  • 1950-1980 Dönemi Türkiye'de Kentleşme 1950-1980 DönemiÖzellikle bir önceki döneme oranla 1950 ile 1960 yılları arasında kentleşme oldukça hızlıdır. Hem büyük şehirler göç alırken hem de kentsel statü kazanan birçok il meydana gelmiştir. 11950-1980 Dönemi950 … Read More
  • 1970-1980 Dönemi Türkiye'de Kentleşme 1970-1980 DönemiBu dönem ülkedeki 1950’den sonra kentleşme hızının düşük olduğu dönem olarak göze çarpar. Bu düşüşü 1950-1960’ta ‰ 52,4 19-1970’de ‰ 43,5 1970-1980’de ise ‰ 36,1 yıllarındaki oranlarla ortaya koyabiliriz.… Read More

0 Comments:

Yorum Gönder