TÜRKİYE’DE BÖLGE SINIFLANDIRILMASI ETKİNLİK SAYFA 134-135-136 LİSE 3 COĞRAFYA 11.SINIF KİTABI LİSE 3.SINIF
Coğrafya, yeryüzündeki farklı mekânların dününü, bugününü inceleyip geleceğe yönelik çıkarımlarda bulunur. Mekânsal farklılıklar ve benzerlikler her şeyden önce çeşitli olayların dağılış, bağlantı ve gelişim noktalarını yansıtır. Bir mekân parçasının bölge özelliğine sahip olabilmesi için o mekânda belirli olaylar arasında benzerliğin ve karşılıklı ilişkilerin olması gerekmektedir. Eğer bir mekân parçası üzerindeki olaylar arasında karşılıklı neden sonuç ilişkisi bulunmuyorsa o mekân parçası bir bölge özelliği taşımaz.
Bölge: Kendi sınırları içinde benzer özellikler gösteren, kendi sınırları dışındaki yerlerden farklılıklar gösteren alanlara denir.
Çok çeşitli konulara ait bölge oluşturmak mümkündür. Tek bir özelliğe göre bütün coğrafya konularına ait bölgeler oluşturmak mümkündür. Bütün coğrafi özellikler bir arada düşünülerek yapılan bölgeler ise coğrafi bölgeyi oluşturur.
Coğrafi Bölge: Fiziki, beşeri ve ekonomik coğrafya özelikleri bakımından kendi sınırları içinde benzer özellikler gösteren ancak kendi sınırları dışındaki yerlerden farklılıklar gösteren alanlara denir.
Bölge tespitinde her şeyden önce bölgelere ayıracağımız mekânın coğrafi birlik fikrini uyandıracak ortak özelliklerin neler olduğunu tespit etmek gerekir. Bu açıdan bakıldığında coğrafi unsurların özelliklerinde farklılıklar bulunmaktadır. Bazı coğrafi unsurlar sabittir, değişemez. Buna karşılık bazıları ise kısa veya uzun sürelerde değişkenlik gösterebilir ve bunlar ikinci derecede önemlidir. Bir bölge sınırı oluşturmak istediğimizde bu sabit ve değişken unsurlar karşımıza çıkar. Oluşturduğumuz bu bölgeye farklılık kazandıran ve onu diğer bölgelerden ayıran da zaten bu özelliklerdir.
Bölge sınırı oluşturulurken kullanılacak sabit ve değişken coğrafi unsurlar nelerdir?
Sabit Unsurlar
İklim
Yeryüzü Şekilleri
Doğal Bitki örtüleri
Değişkenler Unsurlar
Nüfus Yoğunluğu
Yerleşim Özellikleri
Ekonomik Özellikleri
Karma Bölgeler
Türkiye’nin coğrafi özelliklerinden ve yüzey şekillerinden dolayı geniş alanları kaplayan bölgeler oluşturmak çok güçtür. Bu nedenle Türkiye’de oluşturacağımız bölgelerin yüz ölçümleri genellikle küçük olacaktır. 9. sınıftan hatırlayacağınız gibi yeryüzünde fiziki ve beşerî özelliklere göre farklı bölgeler oluşturulmuştur. Bu çerçevede Türkiye’deki bölgeleri haritalar üzerinde örneklendirelim.
BİLGİ NOTU Serbest Ticaret Bölgesi
Genel olarak serbest bölgeler ülkenin siyasi sınırları içerisinde olmakla beraber dış ticaret, vergi ve gümrük mevzuatının uygulanması bakımından gümrük hattı dışında sayılan ticaret bölgeleridir. Ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin yasal düzenlemelerin uygulanmadığı, yapılan sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş muafiyet ve teşviklerin tanındığı alanlardır. Ülkenin diğer kısımlarından fiziki olarak ayrılan ticari, endüstriyel ve hizmet faaliyetlerinin yapıldığı yerler olarak tanımlanabilir.
Ülkemizdeki serbest bölgeler gümrük bölgesi dışında olduğu kabul edilen ve serbest dolaşımda olmayan malların herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmamak ve serbest dolaşıma girmemek kaydıyla depolandığı yerlerdir. Serbest dolaşımdaki mallar ise ihracat rejimi hükümlerine tabidir.
Ülkemizde Bulunan Serbest Bölgeler
Halen ticari faaliyette bulunan serbest bölgeler ve faaliyete geçiş yılları:
Mersin ve Antalya Serbest Bölgeleri ( 1987 ),
Ege ve İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgeleri ( 1990 ),
Trabzon ve Adana ( Yumurtalık ) Serbest Bölgeleri ( 1992 ),
İstanbul ( Tuzla Deri ), Doğu Anadolu ( Erzurum ), Mardin Serbest Bölgeleri ( 1995 ),
Avrupa ( Çorlu ) Serbest Bölgesi ( 1996 ),
İstanbul Menkul Kıymetler Serbest Bölgesi ( 1997 ),
İzmir ( Menemen ), Rize, Samsun İstanbul ( Trakya ),
Kayseri ve Gaziantep Serbest Bölgeleri ( 1998 )
Bursa ve Denizli Serbest Bölgeleri ( 2000 )
Kocaeli ve TUBİTAK-MAM (2001)
Serbest Bölgelerin Kurulması ve İşletilmesindeki Temel Amaçlar
Ø Türkiye’de ihracat için yatırım ve üretimi artırmak,
Ø Yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak,
Ø Ekonominin girdi ihtiyacını ucuz ve düzenli bir şekilde temin etmek,
Ø Dış finansman ve ticaret imkanlarından daha fazla yararlanmak.
ETKİNLİK 134-135-136 BÖLGE SINIFLANDIRMASI
A. FİZİKİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Genel olarak bölge sınırları oluşturulurken ilk önce dikkate alınan yüzey şekilleri, iklim özellikleri, bitki örtüsü gibi fiziki coğrafya özellikleridir.
1. Yeryüzü Şekillerine Göre Bölgeler
Bu tür bölgeler oluşturulurken yeryüzü şekilleri dikkate alınır.
a)Dağlık bölgeler
-Doğu Karadeniz dağlık bölgesi
-Hakkari Dağlık Bölgesi
-Doğu Anadolu dağları bölgesi
-Teke Yarımadası Dağlık Bölgesi
-Taşeli Yarımadası Dağlık Bölgesi
-Menteşe Dağlık Bölgesi
b)Düzlük (ovalık) bölgeler
-Adana (Çukurova) bölgesi
-Büyük Menderes Ovası bölgesi
-Bursa ovası bölgesi
-Harran ovası bölgesi
-Bafra ovası bölgesi
-Ergene Ovası Bölgesi
-Konya Ovası Bölgesi
2. İklim Tipine Göre Bölgeler
Bu tür bölgeler oluşturulurken iklim özellikleri dikkate alınır.
-Karadeniz iklim bölgesi
-Akdeniz iklim bölgesi
-Karasal iklim bölgesi
3. Bitki Örtüsüne Göre Bölgeler
Bu tür bölgeler oluşturulurken bitki örtüsü özellikleri dikkate alınır.
-Orman bitki örtüsü bölgesi
-Maki bitki örtüsü bölgesi
-Bozkır bitki örtüsü bölgesi
-Çayır bitki örtüsü bölgesi
B. BEŞERÎ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER
Bu bölgelerin sınırları belirlenirken fiziki özelliklerinin yanında o bölgelerin nüfus, yerleşme, ekonomik faaliyet ve diğer beşerî özellikler göz önünde bulundurulur.
1. Nüfus Yoğunluğuna Göre Bölgeler
Bu tür bölgeler oluşturulurken nüfus özellikleri dikkate alınır.
a)Yoğun Nüfuslu Bölgeler:
-İstanbul
-İzmit çevresi
-İzmir çevresi
-Ankara çevresi
-Adana-Hatay çevresi
-Zonguldak çevresi
b)Seyrek Nüfuslu Bölgeler:
-Hakkari ve çevresi
-Tunceli ve çevresi
-Tuz gölü çevresi
-Menteşe yöresi çevresi
-Gümüşhane çevresi
-Taşeli platosu çevresi
-Teke Yarımadası çevresi
2. Yerleşim Özelliklerine Göre Bölgeler
Bu tür bölgeler oluşturulurken YERLEŞİM özellikleri dikkate alınır.
a)Kentsel Bölgeler:
-İzmir ve çevresi
-Antalya ve çevresi
-İstanbul ve çevresi
-Ankara ve çevresi
-Bursa ve çevresi
b)Kırsal Bölgeler:
-Giresun ve çevresi
-Rize ve çevresi
-Hakkari ve çevresi
-Nevşehir ve çevresi
-Kars ve çevresi
-Kastamonu ve çevresi
3. Ekonomik Özelliklerine Göre Bölgeler
Bu tür bölgeler oluşturulurken EKONOMİK özellikleri dikkate alınır.
a)Tarım Bölgesi:
-Konya-Aksaray ve çevresi
-Şanlıurfa ve çevresi
-Edirne ve çevresi
-Tokat ve çevresi
-Isparta ve çevresi
-Samsun ve çevresi
-Çukurova ve çevresi
-Manisa ve Çevresi
-Karacabey ve Çevresi
b)Sanayi Bölgesi:
-İstanbul-İzmit ve çevresi
-İzmir çevresi
-Adana-Mersin-İskenderun çevresi
-Ankara-Eskişehir çevresi
-Kayseri çevresi
-Mersin-Adana Çevresi
-Gazi Antep ve çevresi
c)Maden Bölgesi:
-Zonguldak ve çevresi
-Batman ve çevresi
-Seydişehir ve çevresi
-Divriği ve çevresi
-Murgul ve çevresi
-Elazığ ve Çevresi
-Soma ve Çevresi
-Elbistan ve Çevresi
d)Serbest Ticaret Bölgesi:
-Mersin Limanı
-İstanbul Ticaret bölgesi
-Antalya Serbest Ticaret Bölgesi
-İzmir Serbest Ticaret Bölgesi
-Kayseri Serbest Ticaret Bölgesi
e)Turizm Bölgesi:
-Antalya ve çevresi
-Muğla ve çevresi
-Nevşehir ve çevresi
-İzmir ve çevresi
-İstanbul ve çevresi
4.Karma Bölgeler
Bu tür bölgeler oluşturulurken EKONOMİK özellikleri dikkate alınır.
a)Tarım-Sanayi-Turizm Bölgesi:
-Adana-Mersin çevresi
-Aydın-İzmir-Manisa
-Bursa-Balıkesir
-Kayseri-Nevşehir
-Antalya
-İstanbul-İzmit Çevresi
b) Maden-Sanayi bölgesi
-Zonguldak-Karabük çevresi
-Divriği çevresi
-Seydişehir çevresi
-Murgul çevresi
-Batman çevresi
-Elazığ Çevresi
c)Ticaret-Turizm ve Tarım bölgesi
-İzmir-Manisa çevresi
-Aydın-Denizli çevresi
-Mersin-Adana çevresi
-Antalya çevresi
-Kayseri-Nevşehir çevresi
COĞRAFYA 11 DERS NOTLARI
COĞRAFYA 11.SINIF DERSİ ETKİNLİKLERİNİN CEVAPLARI
COĞRAFYA 11.SINIF DERSİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE TEST SORULARININ CEVAPLARI
COĞRAFYA 11.SINIF ÖDEVİ
COĞRAFYA LİSE 3.SINIF DERSİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE TEST SORULARININ CEVAPLARI
COĞRAFYA LİSE 3.SINIF DERSİ ETKİNLİKLERİNİN CEVAPLARI
Kayıtlar
0 Comments:
Yorum Gönder