TÜRKİYE’DE AKARSULAR VE OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ AKARSULARIN OLUŞTURDUĞU AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ LİSE COĞRAFYA 9.SINIF COĞRAFYA DERS

TÜRKİYE’DE AKARSULAR VE OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ AKARSULARIN OLUŞTURDUĞU AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ LİSE COĞRAFYA 9.SINIF COĞRAFYA DERSİ KİTABI LİSE 1.SINIF
Ülkemizde yer şekillerini biçimlendiren en önemli dış kuvvet akarsulardır. Ülkemiz yüksek ve engebeli olduğu için akarsularımızın yatak eğimleri de fazladır. Bu nedenle akarsularımız denge profiline ulaşmamış ve akış hızları güçlüdür. Bol alüvyon taşırlar ve uzunlukları fazla değildir.

Türkiye’de akarsuların büyük kısmı denize ulaşmakta yani açık havza özelliği taşımaktadır. Van Gölü ve Tuz Gölü gibi dışa akışlı olmayan yerlere dökülenler ise kapalı havzadır.
Aşındırma Şekilleri
Akarsular, aşındırıcı güçleriyle yeryüzünü şekillendirirler. Bu şekillerin başında vadiler gelir. Ülkemizde akarsuların oluşturdukları vadi çeşitlerinin hepsine rastlanır. Bunlar çentik vadi, boğaz vadi, kanyon vadi ve tabanlı vadidir.

Akarsular eğimin azaldığı yerlerde sağa sola büklüm yaparak akar. Oluşan bu şekillere menderes adı verilir. Menderesler en çok Ege denizine dökülen akarsularımızda görülür.

Bitki örtüsünden yoksun olan yarı kurak bölgelerde erezyon şiddetlenir. Bu nedenle sel sularının etkisiyle bazı alanlarda kırgıbayır denilen yeryüzü şekilleri oluşur. Ülkemizde özellikle iç bölgelerde kırgıbayırlar yaygındır.

Ülkemizin iç kesimlerinde volkanik dağlardan çıkan malzemelerin biriktiği araziler üzerinde sel ve selinti suları aşındırma yaparak adına peribacası denilen şekiller oluşturur. Peri bacaları özellikle Ürgüp-Göreme çevresinde yaygındır.

Ülkemizde akarsuların yüksek yerlerden akarak oluşturdukları çağlayanlar da görülür. Önemli çağlayanlarımız Düden, Kurşunlu, Tortum ve Muradiye’dir. Çağlayanlar da suyun düştüğü yerlerde dev kazanı denilen çanaklar oluşur.

Biriktirme Şekilleri
Akarsuların en önemli biriktirme şekilleri ovalardır.

Akarsularımızın eğiminin azaldığı, yatağın genişlediği yerlerde taşınan alüvyonlar ve kumlar birikmesiyle ırmak adaları oluşur.

Dağ yamaçlarından inen sel sularının dağ eteğinde eğimin azalmasıyla taşıdığı materyalleri yelpaze gibi yayarak biriktirmesi ile birikinti konileri oluşur.

COĞRAFYA 9 DERS KİTABI
COĞRAFYA 9 DERS NOTLARI
COĞRAFYA 9.SINIF DERSİ ETKİNLİKLERİNİN CEVAPLARI
COĞRAFYA 9.SINIF DERSİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE TEST SORULARININ CEVAPLARI
COĞRAFYA 9.SINIF ÖDEVİ
COĞRAFYA LİSE 1.SINIF DERSİ ÖLÇME DEĞERLENDİRME VE TEST SORULARININ CEVAPLARI
COĞRAFYA LİSE 1.SINIF DERSİ ETKİNLİKLERİNİN CEVAPLARI