Türkiye'de Toprak Oluşumu

TAŞLARIN ÇÖZÜLMESİ

1.     Mekanik (Fiziksel) Çözülme

Dış kuvvetlerin etkisiyle kayaların fiziki yapılarında görülen parçalanma ve  ayrışma olayıdır.

Sıcaklık farkı fazla, yağış az ise mekanik çözülme  artar. Ülkemizde ise iç bölgelerde fazladır.

2.     Kimyasal Çözülme

Kayaları oluşturan unsurların eriyerek  ayrışması olayıdır.

Yağış miktarı ve sıcaklık arttıkça kimyasal çözülme  artar.  Ülkemizde ise kıyı kesimlerde fazladır.

TÜRKİYE’DE TOPRAK TÜRLERİ

Türkiye'de farklı toprak tiplerinin oluşmasında;

Ø  Farklı iklim tiplerinin görülmesi,

Ø  Kayaç yapıları

Ø  Yer yüzü şekilleri

Ø  Bitki örtüsünün farklı olması etkili olmuştur.

NOT: Yağışın fazla olduğu iklimlerde yıkanma olayı fazla olduğundan topraklar tuz ve kireç mineralleri yönüyle fakirdir.

Kurak iklim bölgelerinde ise tuz  ve kireç oranı fazladır.

NOT: Toprak katmanlarına horizon denir . Yerli topraklarda toprak katmanları belirgindir.

A.ZONAL (YERLİ TOPRAKLAR)

1.KAHVERENGİ ORMAN TOPRAKLARI

Geniş yapraklı ormanlar altında oluşmuş, humus bakımından zengin, verimli topraklardır.

Ülkemizde bu tip topraklar, Kuzey Anadolu Dağlarının denize bakan yamaçlarında yaygındır.

2.TERRA ROSSA TOPRAKLARI

Akdeniz iklim bölgelerinde  kalkerli arazi üzerinde oluşmuş kırmızı renkli topraklardır. 

Yurdumuzda Akdeniz, Ege kıyı kesimleri ile Güney Marmara'da görülür.

3. PODZOL TOPRAKLARI

Soğuk, nemli bölgelerde iğne yapraklı ormanlar altında oluşmuş topraklardır.

Yıkanma fazla olduğundan genelde verimleri düşüktür.

Türkiye'de Karadeniz Bölgesi'nde yüksek kesimlerde rastlanır.

4. ÇERNEZYOM (KARA) TOPRAKLARI

Yaz yağışının fazla olduğu karasal iklim bölgelerinde  çayırlar altında oluşan, humusça zengin, dünyanın en verimli topraklarıdır.

Ülkemizde Erzurum-Kars Platosu'nda  görülür.

Büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır.

5. KAHVERENGİ VE KESTANE RENKLİ BOZKIR TOPRAKLARI

Yağışların az olduğu karasal iklimlerde  bozkır  bitki örtüsü altında oluşmuş humus birikimi az, tuz  ve kireç oranı fazla olan topraklardır. Verimi genelde düşüktür.

Yurdumuzda iç bölgelerde yaygındır.

B.İNTRAZONAL TOPRAKLAR

1.TUZLU (Solançak) TOPRAKLAR

Kapalı havza veya eski göl tabanlarında oluşan topraklardır.

Bu topraklarda tuz oranı fazla olduğundan tarım yapılamaz.  Tuz Gölü çevresinde ve Konya Ovası’nda rastlanmaktadır.

2.VERTİSOL TOPRAKLARI

Eski göl tabanlarında killi ve kireçli arazilerde oluşan topraklardır.

Ülkemizde daha çok Ergene Havzası ile  G. Marmara ovalarında görülür.Trakya’da karakepir toprağı olarak adlandırılır.

C. AZONAL (TAŞINMIŞ) TOPRAKLAR

1.ALÜVYAL TOPRAKLAR

Akarsu biriktirmesiyle oluşan topraklardır.

Tarımsal faaliyet açısından çok elverişli topraklardır.

Akarsu kenarlarında ve delta ovalarında yaygın olarak görülür.

2.KOLÜVYAL (YAMAÇ) TOPRAKLARI

Dağın etek kısmında birikmesiyle oluşurlar.

Aşınmanın sürekli olduğu yamaçta sadece iri malzemeler kalır. Bu topraklara litosol (Taşlı) toprakları denir.

3.REGOSOL TOPRAKLARI

Kumlu topraklardır. Yurdumuzda İç Anadolu ve Doğu Anadolu’daki volkanik alanlarda kumlu topraklar görülür.