Rusçada -E halinin Kullanılması

Употребление дательного падежа без предлогов
-E halinin edatsız kullanılması


A. Bir grup fiil ile -e hali yapılan isin; bir sahsın ya da esyanın yararına olması bildirir. Bu
fiillerden bazıları asağıdakilerdir.

Покупать/купить satın almak
Давать/дать vermek
Помагать/помочь yardım etmek
Дарить/подарить armağan etmek

Мать купила книгу сыну
Anne oğluna kitap aldı.

Мой друг помогал мне
Arkadasım bana yardım etti

Он давал баскетболный мяч другу
Basketbol topunu arkadasına verdi

Я подарил цветок своей девушке
Kız arkadasıma çiçek armağan ettim



B. Bir konusmanın hitabın açıklamanın yöneltildiği sahsın -e halinde olmasını gerektiren
fiiller
söyledir.


Говорить/сказать konusmak
звонить/позвонить telefon açmak
Писать/написать yazı yazmak
отвечать/ответить cevap vermek
Рассказывать/рассказать anlatmak
объяснять/объяснить açıklamak



Гид сказал туристам, что прогулка закончилась
Rehber turistlere gezinin bittiğini söyledi

Не забудь позвонить сестре
Kız kardesini aramayı unutma

Учитель рассказывал новое правило ученикам
Öğretmen öğrencilere yeni kuralları anlattı





УПОТРЕБЛЕНИЕ ДАТЕЛЬНОГО ПАДЕЖА В БЕЗЛИЧНЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЯХ
ÖZNESİZ CÜMLELERDE -E HALİNİN KULLANILMASI


A. Asağıdaki fiillerden sonra, fiillerin mastar haliyle birlikte -e halinin kisilik zamirleri
kullanılır.

Надо gereklidir, zorunludur
Необходимо gereklidir
Нужно gereklidir
Можно mümkündür

Нельзя imkansızdır




Ученикам нужно отдыхать в лагаре
Öğrencilerin kampta dinlenmeleri gerekmektedir

Здесь людям нельзя говорить громко
Burada insanların yüksek sesle konusmaları yasaktır

Президенту необходимо улететь в Турцию
Baskanın Türkiye’ ye gitmesi gerekmektedir

Мне надо служить в армии

Askerlik görevini yapmam lazım



B. -o ile biten zarflar -e halinde kullanılır.

Весоло Neselidir
стыдно Ayıptır
Грустно Üzgündür
интересно ilginçtir
Скучно Sıkıcıdır/Sıkıntılıdır
хорошо iyidir



Мне скучно дома
Benim evde canım sıkılıyor

Мне холодно
Üsüyorum

Нам очень хорошо здесь
Biz burada çok iyiyiz

Мне стыдно за них
Ben onların adına utanç duyuyorum

Нам было очень грусто
Biz çok üzgündük

C. Fiilin mastar sekli -e hali ile kullanıldığında eylemin mecburiyetini ve ya kaçınılmazlığını
ifade edilmektir.

Всем сотрудникам собратся в пять часов
Bütün elamanların saat beste toplanmaları lazım

Куда тебе ехать завтра?
Yarın nereye gitmen lazım


D. -ся son takısı alan fiiller de -e haliyle kullanılır.

Мне не хотелось уйти отсуда
Buradan gitmek istemiyorum

Мне нравится как они танцуют
Dans edis sekilleri hosuma gidiyor

Мне не спится
Uyuyamıyorum


УПОТРЕБЛЕНИЕ ДАТЕЛЬНОГО ПАДЕЖА ПРИ ОБОЗНАЧЕНИИ ВОЗРАСТА
Yas Söylemede -E halinin Kullanılması


Сколько тебе лет?
Senin Yasın kaç?

Сколько вам лет?
Sizin Yasınız kaç?

Сколько ему лет?
Onun yası kaç?

Rusça‘da yıl(год) kelimesi önüne geldiği sayıya göre farklı çekilir. Söyle ki;

1 ve sonu bir ile biten sayılardan sonra ГОД
2,3,4 ve sonu bu rakamlarla biten sayılardan sonra ГОДА
diğer sayılardan sonra ise ЛЕТ

Ему тридцать один год
O 31 yasındadır

Мне 24 года
Ben 24 yasımdayım

Моей бабушке 78 лет

Babaannem 78 yasındadır



УПОТРЕБЛЕНИЕ ДАТЕЛЬНОГО ПАДЕЖА С ПРЕДЛОГАМИ
-E HALİNİN EDATLARLA KULLANILMASI

A. K(Ko) Edatının Kullanılması

1. Bu edat ile kendisine yaklasılan sahıs veye esya -e halinde kullanılır.

Куда (kuda) nereye
К чему (kı çemu) neye doğru

К кому (kı komu) kime doğru


Спортсмены бегут к финишу
Sporcular finis çizgisine doğru kosuyorlardı

Утром он шёл к врачу
Sabahleyin doktora gitti

Он прилетел к отцу в Станбул
istanbul’a babasının yanına uçtu

Bu edat genel olarak önünde -под ve -при yaklasma ve gelme bildiren önekleri bulunan
fiiller ile birlikte kullanılır.

Офицер подошёл к танку.
Subay tanka yaklastı.

Автобус подъехал к остоновке
Otobüs durağa yaklastı

Лодка подпыла к берегу
Kayık kıyıya doğru yanastı


B. По Edatının Kullanılması

Bu edat yalnız -e halinde değil aynı zamanda -de ve-i halinde de kullanılır.

a. Bu edat bir yüzey üstünde yapılan hareketi göstermede где sorusuna cevap olarak
kullanılır.

Где они гуляли?
Nerede dolasıyorlardı?

Они гуляли по босфорскому мосту.
Boğaz köprüsü üzerinde dolasıyorlardı

Отец ходил по комнате
Baba odada dolasıyordu

Слёзы у нее текли по щекам
Gözyasları yanağından akıyordu.



b. Bir hareketin yerini, kapsamını ve yönünü bildirmede de bu edat kullanılır.


По всем институтам собирались группы добровольцев
Tüm üniversitelerden gönüllü gruplar toplandı

Кондуктор гулял по всем вагонам поезда
Kondüktör trenin tüm vagonlarını dolastı

c. Haberlesme araçlarını basında “vasıtasıyla, yoluyla” anlamlarını karsılamada kullanılır.

Cлушать по радио Radyodan duymak
Выступать по радио radyoda yayına çıkmak
Послать письмо по почте mektubu posta yoluyla göndermek
Послать телеграмму по почте telgrafı posta yoluyla göndermek
Позвонить по телефону telefon açmak



d. Belli arlıklarla yapılan bir hareketi göstermede bu edatı kullanılır. Когда sorusuna cevap
verilir


Ученики сдают экзамены по пятницам
Öğrenciler Cuma günleri sınav oluyorlar

Мы гуляем по вечерам по парку.
Cuma aksamları parkı gezeriz

Я изучаю русский язык по ночам
Rusça’yı geceleri çalısırım


e. Bir alanda ihtisas sahibi olma ya da çalısma yapma bildirirken bu edat kullanılır

У него завтра будет экзамен по физике
Yarın fizik sınavımız var

Мой сосед - специалист по аграрному хозяйству.
Komsum tarım alanında uzmandır


f. Akrabalık ya da baska bir nedenden dolayı mevcut iliskiye isaret ederken bu edat kullanılır..

Я встретил товарища по школе
Okuldan arkadasım ile tanıstım

Мы родственники по отцу
Biz baba tarafından akrabayız

g. -e göre anlamında bu edat kullanılır.

Они изменили план работы по желанию.
Planı müdürün isteğine göre değistirdiler

По мнению товарища завтра будет хорошая погода

Arkadasımın fikrine göre yarın hava güzel olacak