Ayasofya Camisinin Mozaikleri ve Sultan Mehmet Han Rivayetleri 1
“İlk Cuma namazını burada kılmak isteğinde bulunan Fatih üç gün içinde binada yapılması lazım gelen mihrap, minber gibi şeylerle hristiyanlığa ait olupta
İslamda hoş görülmeyen şeylerinde ortadan kaldırılmasını istemişti.”
-Dr. Selahattin Tansel, “Osmanlı kaynaklarına göre FATİH SULTAN MEHMED’İN siyasi ve askeri faaliyetleri” , İstanbul 1971, s.105
Fatih Sultan Mehmet Han Rivayetler Ayasofya Mozaikleri, Solakzâde
Ayasofya Camisinin Mozaikleri Neden Kapatıldı?
Kaynaklar bizlere mozaiklerin ilk kez Fatih Sultan Mehmed Han’ın emriyle sıvandığını göstermekte. Aksini iddia edenler 16. ve 17. yüzyılda İstanbul’a gelen gayrimüslimlerin tablolarını gösteriyorlar. Fakat;
1- Tablolar Fatih Sultan Mehmed Han’ın döneminden uzun bir zaman sonra çizilmişti,
2-O dönemlerde yapılan çizimlerin bir çoğu gerçeği yansıtmamakta. Harem tabloları gibi abartılı çok fazla çalışmanın olduğunu görüyoruz,
3-Ayasofya’nın içini çizmekle birlikte yüzleri sıvayla kaplı olan mozaikleri resmetmiş olabilirler,
4-Ayasofya içinde bulunan mozaikler sadece resim değildir, İslam dinine göre şirktir. Müslümanların o mozaiklerin altında namaz kıldığına dair tek bir delil yoktur.
Ecdadımız İslam’a uyarak yaşamaya özen gösterdikleri için çalıştıkları ve ibadet ettikleri mekanların duvarlarına hiçbir zaman insan veya hayvan sureti asmamışlardı. Namaz kılacakları ortamları temiz tutmaya her zaman özen göstermişlerdi.
Geçmiştwn Günümüze Ayasofya Mozaikleri
2-Sultan Abdülmecid Han döneminde Ayasofya restorasyonu için görevlendirilen Fossati’ler eskiyen sıvaları açarak mozaikleri ortaya çıkardılar.
3-Fossatiler restorasyon ardından mozaikleri tekrar sıvayarak yine mekanı İslami açıdan uygun hale getirdiler ve camii tekrar ibadete açıldı.
4-Fossatilerin sıvaları 1932-1934 yılları arasında “Bizans Araştırmaları Enstitüsünden” Thomas Whittemore tarafından tekrar açıldı. Günümüze bu şekilde ulaştı.
Ayasofya Camisinin Mozaikleri neden kapatıldı?
Haçlar dışarı çıkarılıp mâbet birçok resimlerden, hıristiyanlar arasında mukaddes sayılan şeylerden, kısacası yerlilerin tapındıkları her şeyden temizlendi. Padişah okuduğu Latince Farsça yazılmış tarih kitaplarından
haklarında bir fikir edinmiş olduğu kemerlerin süslemelerini, tablolarını (resimlerini) teşkil eden renkli camdan (sırçadan) mozaiklerin kesilmesine ve çıkarılmasına müsaade etmedi, fakat bunlardan olduğu gibi kalması İslamiyet bakımından hoş olmayanların gözden kaybolmak üzere ince kireç tabakası (badana) ile kapatılmalarını emretti.
İtalyan ve Rumların rivayetine göre Padişah hazretleri bu mozaiklerin sökülmesi teşebbüsünde bulunan mimarlara hitaben: “Durunuz! Bu mozaik resimleri günaha sebep olmamaları için bir kireç tabakasıyla örtmekle yetininiz” dedi. – Ahmed Muhtar Paşa, “Feth-i Celîl-i Kostantiniyye” s.358