E-Kitap Türk Kızılayı’nın Kurucularından Kırımlı Aziz İdris Bey

Kırımlı Dr. Aziz îdris Bey 1840 yılında İstanbul’da doğdu. Askeri tıbbiyeyi 1865’de bitirdi. Aynı okulda içhastalıkları üzerine çalışmaya başladı. O yıl açılan sivil tıbbiyeye müdür olarak atandı. Burada umumi emraz (genel hastalıklar), tıbbi kimya, hikmeti tabiye (fizik) ve dahili emraz ( içhastalıkları) derslerini okuttu. Cemiyeti Tıbbiyei Osmaniye’nin kuruculuğunu ve başkanlığını yaptı. Tıp öğreniminin Türkçeleşmesinde öncülük yaptı, büyük rol oynadı. Arkadaşlarıyla birlikte çevirdiği P. H. Nysten’in sözlüğünü, Lûgat-ı Tıbbiye adıyla yayınlayarak ün kazandı (1873). Mecmuai Fünun’da tıp kimyası ve genel hastalıklar üzerine halkı bilgilendirici yazılar yazdı.

Aziz Bey Türk Kızılayı’nın da kurucularından ve ilk başkanlarındandır. Uluslararası haç ambleminin ülkemize uymadığını, çünkü Hıristiyanlığı çağrıştırdığından Müslümanlar arasında itici rol oynadığını ifade ederek bu konuda mücadele etti. Şimdiki Türk Kızılayı’nın hilal amblemini beynelmilel çevrelere benimseten Aziz Bey olmuştur.

Kırımlı Aziz Bey yazdığı iki ciltlik Kimya-yı Tıbbi kitabı Türkçe’de bir ilktir, ayrıntılıdır ve giriş bölümü oldukça aydınlatıcıdır. Kitabın hiçbir yerinde Fransızca terim kullanılmamış olup Türkçe bir adlandırma sistemi kurulmuştur. Üstelik kimya sembollerini Osmanlıca harflerden oluşan semboller türeterek yazmıştır. Kırımlı Aziz Bey’in İlm-i Emraz-ı Umumiyye adlı kitabı da ilginçtir. Genel hastalıklar hakkında tafsilatlı bilgiler verilmiştir. Bu kitaplar uzun yıllar tıp okullarında ders kitabı olarak okutulmuştur. Bu kadar olağanüstü ve müthiş çalışmaları Dr. Kırımlı Aziz Bey kısa yaşamına sığdırmıştır. Çünkü onu çok genç ve verimli çağında, daha 38 yaşındayken 1878 yılında akciğer vereminden kaybettik. Gerek bilim hayatımızda gerekse sosyal yardımlaşma alanlarında öncülük yapmış, Türk Kızılayı’nın kuruluşunda büyük rol oynamış, bu çok yönlü kişinin mezarı Edirnekapı’da yeni yollar yapılırken kaybolmuştur. Şimdi Türk Kızılayı Dr. Aziz Bey’in kabrinin bulunduğu yere bir anıt mezar yaptırarak ona olan vefa borcunu ödeyecektir. Bu karar merkez yönetim kurulundan çıkmış olup çalışmalar devam etmektedir. Böyle harika faaliyetlerde bulunan ülkemizin yüzakı, Kızılayı’mızm minnet borçlu olduğu Aziz Bey hakkında maalesef hiç kitap yoktu. Böyle gayretli bir insanı unutulmaya terk edemeyiz. İşte merkez yönetim kurulu üyemiz Prof. Dr. Sefa Saygılı elinizdeki eseri hazırlayarak bu mümtaz ve örnek şahsiyeti özellikle gençlere tanıtmak istemektedir.

Aziz Bey’in ruhu şad olsun..

Bradan İndiriniz