AKARSU

AKARSU: Yer altında yada yer yüzünde belirli bir doğal yatak içinde,sürekli yada dönemli akışı bulunan su kütlelerine akarsu denir.Akarsular;okyanus,deniz ve göllerle,atmosfer ve karalar arasındaki su dolaşımının önemli bir unsurudur.

TÜRKİYE'DE Kİ AKARSULARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Türkiye, iklim koşulları ve yer şekillerinin doğal yapısına bağlı olarak sık bir akarsu ağına sahiptir.ancak akarsularımızın uzunlukları fazla değildir.Türkiye'nin bir yarımada oluşu ve dağların genellikle kıyılara paralel sıralar halinde uzanması, uzun akarsuların oluşmaını engellemiştir.Kıyılardaki dağlardan kaynağını alan akrsular, kısa bir yol aldıktan sonra denize ulaşır.En uzun akarsuyumuz olan Kızıl ırmak'ın boyu (İç Anadolu'da genişçe bir kavis çizdiği halde)1355 km'yi ancak bulur.

Akarsularımızın diğer bir özelliği de, taşıdıkları su miktarının az olmasıdır.Türkiye'nin büyük bir bölümünün yarı kurak iklimin etkisinde olması nedeniyle az yağış alması bunun başlıca nedenidir.Akarsularımızın taşıdıkları su miktarı azlığının diğer

nedeni de,akarsu havzalarının dar oluşudur.Akarsularımızın

boyları kısa,kolları da az olduğundan doğal olarak taşıdıkları su,

fazla olmamaktadır.Ancak, yağışsız mevsimi olmayan Doğu Karadeniz bölümünün akarsuları her zaman bol su taşımaktadır.

Akarsularımızın rejimleri düzenli değildir.Türkiye'de yağış rejimin

düzensiz oluşu, ilkbahardaki kar erimeleri ve yazın buharlaşmanın fazla olması, akarsularımızın taşıdıkları su miktrının yıl boyunca büyük değişikliklere uğramasının başlıca nedenlerindendir.Akarsu-

larımızın büyük bir kısmında su seviyesinin en yüksek düzeyde ol-

duğu dönem ilkbahara rastlar.

Yatakların eğiminin yazla oluşu, akarsularımızın bir diğer özel-

liğidir.Bu nedenle akış hızları, dolayısı ile erozyonu hızlandırıcı et-

kileri fazladır.Bol alüvyon taşır ve denizlere döktükleri yerlerde deltalar oluştururlar.Türkiye'deki akarsuların genellikle denge profilini almamış olmaları, Türkiyenin son jeolojik dönemde şekil-

lenmiş olmasından, başka bir değişle "genç arazi" yapısından kaynaklanmaktadır.Akarsularımzın hidroelektrik enrji üretimine çok

elverişli olmaları da dar ve derin vadiler oluşturmalarının bir sonu-

cudur.Bu nedenle ülkemizde çok sayıda baraj yapılmış ve hidro-

elektrik santirali kurulmuştur.

Akarsularımızın çoğu dağlık kesimlerden inmektedir.Taşıdıkları kum ve çakıllarla yataklarını doldurdukları için denize yakın kısım-

larında bile ulaşıma elverişli değildir.