İSMİN HALLERİ - ПАДЕЖЫ

Rus dilinde tıpkı Türkçe'de de olduğu gibi isim çekim halleri vardır.
Yalın halini de sayacak olursak Rusça'daki hal sayısı 6’dır. Hal ekleri ismin cinsine göre değişirler.

İsmin Yalın Hali-- Именительный Падеж

İsmin -in Hali ----Родительный Падеж

İsmin -e Hali ----Дательный Падеж

İsmin -i Hali------ Внительный Падеж

İsmin ile Hali ----Творительный Падеж

İsmin -de Hali----Предложный Падеж

*Bir erkek ismi olan Aleksiy'nin ismin hallerine göre değişimine bakalım:



Örnekler


Yalın hal---- Это Алексей. Bu Aleksiy.

-in hali-------Мы изучаем таблицу Алексея. Aleksiy'in tablosunu çalışıyoruz.

-e hali-------Ученик дал Алексею таблицу. Bir öğrenci Aleksiy'e tablo verdi.

-i hali---------Анна ждёт Алексея. Anna Aleksiy'i bekliyor.

ile hali--------Таблица написана Алексеем. Bu tablo Aleksiy tarafından çizildi.

-de hali------Друзья говорят об Алексее. Arkadaşlar Aleksiy hakkında konuşuyor.


Rusça da ismin halleri:

-Yalın hal----- ne ve kim sorusuna aldığımız cevap

-i hali -------- gösterme, ismin eylemin nesnesi olması durumunda

-in hali ------- sahiplik, ilgi

-e hali -------- yönelme, dolaylı nesne

-ile hali-------- ismin eylemin gerçekleşmesinde bir vasıta olması durumunda(ile, tarafından)

-de hali-------- bulunma, “о” (hakkında) , “в” (-de, içinde) , “на” (-de, üstünde) gibi edatları kullanırken



İ hali 
Внительный Падеж

Eril isimler için :

- Cansız isimlerde değişiklik yok.
- Ünsüz ile biten isimlerde “а” eklenir.
- “ь” yerine “я” gelir.
- “й” yerine “я” gelir.


Dişil isimler için:

- “а” yerine “у” gelir.

- “я” yerine “ю” gelir



Nötr isimlerde

- değişiklik olmaz.



Örnek:


-Катя читает что? Катя читает книгу.

-Katya ne(neyi) okuyor? Katya kitap(kitabı) okuyor.


"İ" HALİ
Родительный Падеж

Eril isimler için:

- Ünsüzle bitenlerde “а” eklenir.
- “ь” yerine “я” gelir.
- “й” yerine “я” gelir.
- “а” yerine “ы” gelir.

Dişil isimlerde:

- “я” yerine “и” gelir.
- “ь” yerine “и” gelir.

Nötr isimerde:

- “о” yerine “а” gelir.
- “е” yerine “я” gelir.


"E" HALİ
Дательный Падеж
Eril isimlerde:

Ünsüzle bitenlerde “у” eklenir.

“ь” yerine “ю” gelir.
“й” yerine “ю” gelir.

Dişil isimlerde:

“а” yerine “е” gelir.
“ь” yerine “и” gelir.
“я” yerine “е” gelir

Nötr isimlerde:

“о” yerine “у” gelir
“е” yerine “ю” gelir

örnek:

Я даю ручку кому? Я даю ручку учителю. - Kalemi kime vereyim? Kalemi öğretmene veriyorum.


İLE HALİ
Eril isimlerde:
- “ж”, “ш”, “щ”, “ц”, “ч” ile bitenlerde “ем” veya “ом”eklenir.
- diğer ünsüzlerle bitenlerde “ом” eklenir
- eğer vurgulu “ём” ise “ь” yerine “ем” gelir.
- eğer vurgulu “ём” ise “й” yerine “ем” gelir

Dişil isimlerde:

- eğer ismin kökü “ж”, “ш”, “щ”, “ц”, “ч” ile bitiyorsa “а” yerine “ей” gelir
- for the rest replace “а” with “ой”
- “ь” yerine “ью”.
- eğer vurgulu “ёй” ise “я” yerine “ей” gelir.

Nötr isimlerde:

- “м” eklenir

örnek:

за домом evin arkasında
над столом masanın üstünde
перед рекой nehrin önünde
под водой su altında
с учителем öğretmen ile



"DE" HALİ
Предложный Падеж

Eril isimlerde:

- “е” eklenir

Dişil isimlerde:

-- “а” yerine “е” gelir.
- “ь” yerine “и” gelir.
- “я” yerine “е” gelir.

Nötr isimlerde:
-“о” yerine “е” gelir.
- eğer isim “е” ile bitiyorsa değişiklik olmaz.


İsmin hallerine göre sorularİsmin hallerine göre


Что? ve Кто? :


Yalın hal (özneyi sorar):
Что?
Кто?

-i hali (nesneyi sorar):
Что?
Кого?

-e hali (yönelme):
Чему?
Кому?

-in hali (sahiplik):
Чего?
Кого?

ile hali (ne ile, ne tarafından)
Чем?
Кем?

-de hali (bulunma, hakkında)
Чём
Ком?

Rusçada ismin halleri zor ama aslında isim hallerini karmaşık kılan daha ziyade CİNSİYET KATEGORİSİDİR.

Özellikle Türkçede Cinsiyet Kategorisi olmadığını göz önünde tutarsak, Türkçe Ana dili olan bir insanın (diğer Hint-Avrupa dillerine nazaran daha baskın olan) Rusçadaki CİNSİYET KATEGORİSİni kavraması zor oluyor.

Türkçede kelime kökünün son hecesindeki ünlünün kalın ya da ince sıradan olması göz önünde tutularak bir hal ekinin en fazla 6 şekli vardır (Sinan+ı, Ahmet+i, Kuzu+y+u, Göz+ü). Hal eki cinsiyete göre değişmez. Fakat Rusçada isim hal ekleri cinsiyete göre değişir.

Read More

İsim, Sıfat ve Zamirlerin Çekimlerini (Падежы) Çalışmak İçin 7 Öneri

Rusçada dilbilgisinin en zor konulardan biri, hiç şüphesiz, isim, sıfat ve zamirlerin hallere(падежы, padejler) göre çekilmesi. Bunları çalışmak için 7 öneri aşağıda:

1. Eğer bunları öğrenme sıralamasını seçebilecek durumdaysanız, kesinlikle Rusya’ya Doğru kitabında verilen sıralamayla çalışmanızı öneririm. Bu sıralama şöyle: -de hali (tekil isim ve sıfatlar, zamirler), -i hali (tekil isim ve sıfatlar, zamirler), -in hali (tekil/çoğul isim ve sıfatlar, zamirler), -e hali (tekil isim ve sıfatlar, zamirler), ile hali (tekil/çoğul isim ve sıfatlar, zamirler), bütün haller (çoğul isim ve sıfatlar).

2. Her zaman önce ses olarak çekimin nasıl olduğunu öğrenmekle başlayın. Örneğin, ilk kez ‘–de hali’ni öğrenecekseniz, ilk dikkat etmeniz gereken, tekil eril ve nötr cinsiyette sıfatların sonu –ом/ -ем, isimlerin sonu –е/ -и; dişilerde sıfatların sonu –ой/ -ей, isimlerin sonu –е/ -и. Buna dikkat ettikten sonra hangi harften sonra hangisi geliyor, hangi istisnalar var diye düşünmeye başlayın. Genel ses olarak bildikten sonra harflere göre çekim ve istisnalar daha hızlı yerli yerine oturuyor. Zaten sorun yaratan harfler belli (г, к, х, ж, ш, щ, ч) ve bir süre sonra kavrıyorsunuz.

3. Bol bol egzersiz çok önemli. Ben Russian in Exercises kitabındaki egzersizlerin neredeyse tamamını yapmıştım. (Bu kitapteki egzersizler aslında bütün temel gramer konuları için çok iyi.) Size de aynısını öneririm.

4. Her yeni halde çekimleri daha öncekilerle karşılaştırın. Çekimleri aynı olanlar var, bunlara dikkat edin.

5. Çekimleri özetleyen tablolar yapın ve çekimleri rahat yapar hale gelinceye kadar bunları yanınızda taşıyın ve bulduğunuz boşluklarda bakın. Hazır tablolardansa kendi tablolarınızı kullanmanız daha yararlı olacaktır.

6. Çekimlerin yerleşmesi için sizin de kullanmanız çok önemli. Bu yüzden bol bol yazın, konuşun ve seviyenize uygun metinler okuyun.

7. İsim, sıfat ve zamirlerin çekilmesinde biraz aşama kaydettikten sonra, fiilleri öğrenirken bunların hangi edat ve çekimlerle kullanıldığı ile birlikte öğrenmeye çalışın. Bunun da en iyi yolu fiilleri ilgili hali tanımlayacak soruyla birlikte öğrenmeye çalışmanız. Örneğin (yatay) koymak fiili класть-положить’i sadece bu şekilde öğrenmeyin, класть-положить кого-что? на что? diye öğrenin.

Kolay gelsin.

Read More