Isırgan otu(Urtica) çok yıllık otsu bir bitkildir. Boyları türüne göre 10-150 cm arasında olabilen bu bitki halk dilinde; ağdalak, cımcar, cıncar, cılagan, cızgan, cincar, çinçar (Şavşat-Artvin), dadırkalak, dala diken, dalagan, dalayan diken, dalgan, dalıgan, erinç, gezgez, geznik (Doğu Anadolu), gıcıkdan otu, gidişgen, gidişken otu, ısırgı, dancak otu, sırgan, sırgan otu, yığınç olarak da bilinir.
Yaprakları oval veya kalp şeklinde olabilen ısırgan otunun yine yaprak kenarları testere ağzını andırır bir şekilde tırtıklıdır.
Isırgan otu yapısında bulundurduğu küçük tüyleri sayesinde yakıcı bir etkiye sahiptir. Histamin denilen yakıcı maddeler, bu tüylerin ucunda bulunur deriyle temas ettiğinde ciddi yanma ve kaşıntılara neden olur.
Hemen hemen her yerde yetişebilen bu bitkiyi her daim parlak yeşil duruşuyla çevresindeki diğer bitkilerden ayırt edebilirsiniz. Onun bu canlı duruşu; mucizevî faydalarını da açığa vurur cinstendir.
Yaprakları oval veya kalp şeklinde olabilen ısırgan otunun yine yaprak kenarları testere ağzını andırır bir şekilde tırtıklıdır.
Isırgan otu yapısında bulundurduğu küçük tüyleri sayesinde yakıcı bir etkiye sahiptir. Histamin denilen yakıcı maddeler, bu tüylerin ucunda bulunur deriyle temas ettiğinde ciddi yanma ve kaşıntılara neden olur.
Hemen hemen her yerde yetişebilen bu bitkiyi her daim parlak yeşil duruşuyla çevresindeki diğer bitkilerden ayırt edebilirsiniz. Onun bu canlı duruşu; mucizevî faydalarını da açığa vurur cinstendir.
Isırgan otu şifalı bitkisinin etken maddeleri:
Bu şifalı bitki yapısında, Potasyum tuzları, organik asitler-formik asit, histamin, asetilkolin ve C vitamini bulundurur.
Bu maddelerden formik asit; kıl dökücü özelliği olan bir maddedir. İlk defa kırmızı karıncalarda görüldüğünden buna karınca asidide denmiştir. 160 santigrada kadar ısıya dayanıklıdır. Bu maddenin asıl önemli yanı çok iyi bir antiseptik olmasıdır.
Potasyum tuzları özellikle kaslarda kullanılan maddelerdir. Bu tuzların eksikliğinde, Kas uyarımları zayıflar, organik elektriksel gerilim eksilir, canlıda kramp ve felçlere bile yol açar, konsantrasyon gücünü temin eden etkenlerden en önemlisi potasyum tuzlarıdır.
Histamin maddesi bütün hayvansal dokularda bulunan bir maddedir. Histaminin bilinen en iyi etkisi kılcal damarlarda ve kalp damar sisteminde genişlemeye etki etmesidir. Bu kan akışını düzenleyen bir etkidir. Diğer yönden histamin, mide böbrek üstü bezleri ve tükrük bezlerinde salgı artışına neden olur.
Isırgan otunun kullanıldığı yerler:
Tarihte neredeyse ilk çağlardan beri bilinen bu bikrinin faydaları saymakla bitmez. Isırgan otunun değeri; kök, gövde, yaprakları ve tohumlarının kullanılıyor olduğu bilindiğinde daha iyi kavranır.
- Isırgan otu şifalı bitkisi;
- Egzama ve buna eşlik eden baş ağrısı durumlarında,
- Böbrek ve mesane taşı oluşumunun engellenmesi tedavilerinde,
- Kan ve dolaşım sistemi hastalıklarında ve kan yapımının artırılmasında,
- İdrar yolları hastalıkları ve idrar yolları iltihaplanmasında,
- Özellikle kabızlık hallerinde,
- Soğuk algınlıklarında,
- Vücuttaki ödemin engellenmesi tedavilerinde(yapısında bulunan histamin kılcalları genişletir),
- Mide hastalıklarında(ülser, mide krampları vb.),
- Alerjik rahatsızlıklar,
- Romatizmal rahatsızlıklar ve gut hastalığı gibi rahatsızlıklarda destekleyici tedavi amaçlı kullanılabilir.
Isırgan otu şifalı bitkisinden yararlanma yolları:
Isırgan otunun iyi bir besin olduğuna hiç değinmedik. Anadolu’da yüz yıllardır bilinen bu bitki yemeği yapılarak ve börek içi olarak çokça tüketilmektedir.
Diğer yönden bu bitki kökü, gövdesi ve yapraklarından çay ve infüzyon yapılarak da değerlendirilebilir.
Gövde ve yaprakların çayı: Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış gövde ve yaprak bir su bardağı ılık suda bir miktar bekletilir. Daha sonra hafif ateşte kaynama derecesine kadar ısıtılır ve bir miktar kaynatıldıktan sonra dinlenmeye bırakılır. Süzülen bu dem günde birkaç defa içilerek tazece tüketilir. Bu şekilde mide rahatsızlıkları, bahar yorgunlukları, soğuk algınlıkları gibi şikayetler giderilebilir.
Kök Çayı: Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış kök, bir su bardağı dolusu soğuk suya eklenir, hafif ısıda kaynama derecesine getirilir, 4-5 dakika kaynadıktan sonra, ateşten indirilip 5-10 dakika demlendirilir ve süzülür. Günde 3 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan içilir.
Tohum Çayı: Havanda hafifçe ezilmiş bir tatlı kaşığı tohum, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak su ile haşlanır, üstü kapalı olarak 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak taze demlenmiş çay, yemeklerden yarım saat önce soğutulmadan içilir.
Isırgan otu şifalı bitkisinin saçlarda kullanımı:
Isırgan otu saç: günümüzde en çok kullanılan saç bakım kürlerinden biri ısırgan otu gövdesi ve yaprakları veya ısırgan otu kökü kullanılarak yapılmaktadır. Bir avuç ısırgan otu gövde ve yaprağı 1 litre suda 1 gün boyunca bekletilir ve daha sonra bu soğuk dem süzülmeden yavaş yavaş kaynatılır. Soğuma ve dinlenmeye bırakılan bu karışım süzülerek kullanılabilir.
NOT: Bu kullanım şekli vücutta oluşan alerjik deri reaksiyonları için de kullanılabilir. Bu yazı internetten değişik websitelerinden derlenerek sadeleştirilmiştir. çayların hazırlanışı Anadoluda bilinen yöntemlerdendir.
Isırgan otunun iyi bir besin olduğuna hiç değinmedik. Anadolu’da yüz yıllardır bilinen bu bitki yemeği yapılarak ve börek içi olarak çokça tüketilmektedir.
Diğer yönden bu bitki kökü, gövdesi ve yapraklarından çay ve infüzyon yapılarak da değerlendirilebilir.
Gövde ve yaprakların çayı: Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış gövde ve yaprak bir su bardağı ılık suda bir miktar bekletilir. Daha sonra hafif ateşte kaynama derecesine kadar ısıtılır ve bir miktar kaynatıldıktan sonra dinlenmeye bırakılır. Süzülen bu dem günde birkaç defa içilerek tazece tüketilir. Bu şekilde mide rahatsızlıkları, bahar yorgunlukları, soğuk algınlıkları gibi şikayetler giderilebilir.
Kök Çayı: Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış kök, bir su bardağı dolusu soğuk suya eklenir, hafif ısıda kaynama derecesine getirilir, 4-5 dakika kaynadıktan sonra, ateşten indirilip 5-10 dakika demlendirilir ve süzülür. Günde 3 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan içilir.
Tohum Çayı: Havanda hafifçe ezilmiş bir tatlı kaşığı tohum, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak su ile haşlanır, üstü kapalı olarak 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak taze demlenmiş çay, yemeklerden yarım saat önce soğutulmadan içilir.
Isırgan otu şifalı bitkisinin saçlarda kullanımı:
Isırgan otu saç: günümüzde en çok kullanılan saç bakım kürlerinden biri ısırgan otu gövdesi ve yaprakları veya ısırgan otu kökü kullanılarak yapılmaktadır. Bir avuç ısırgan otu gövde ve yaprağı 1 litre suda 1 gün boyunca bekletilir ve daha sonra bu soğuk dem süzülmeden yavaş yavaş kaynatılır. Soğuma ve dinlenmeye bırakılan bu karışım süzülerek kullanılabilir.
NOT: Bu kullanım şekli vücutta oluşan alerjik deri reaksiyonları için de kullanılabilir. Bu yazı internetten değişik websitelerinden derlenerek sadeleştirilmiştir. çayların hazırlanışı Anadoluda bilinen yöntemlerdendir.
Kayıtlar
