Fatih Sultan Mehmet Dönemi

OSMANLI TARİHİ
  B- YÜKSELİŞ DÖNEMİ ( 1451-1579 )

FATİH DÖNEMİ ( II.MEHMET )

   ( 1451-1481)

Dönemin Özellikleri :

           Devletten İmparatorluğa geçişi sağladı.

           Kuruluştan Yükselme'ye geçişi sağladı.

           Güçlü bir donanma oluşturuldu.

           Karadeniz egemenliğini sağladı.

           İpek yolu denetimi Osmanlılara geçti.

           Anadolu birliğini gerçekleştirmede önemli başarılar sağlandı.

           Rumelihisarı,Topkapı Sarayı,Kapalı Çarşı 'yı yaptırdı.

           İlk altın para'yı bastırdı.

           Osmanlı Örfi Hukuk kurallarını Yazıya geçirdi."Kanunname-i Ali Osman "

          *  Osmanlılar'da ilk yazılı kanunname düzenleyicisi

           Devlet Hükümdar'a aittir ilkesini getirdi.Padişaha Devletin geleceği için kardeşlerini öldürme hakkını

verdi.

           Merkeziyetçi yapı sağlandı

           Divan'a Vezirler başkanlık etmeye başladı.

           Ortodoks Halkın koruyuculuğu üstlenildi.( Katolik-Ortodoks birleşmesini engellemek amacıyla)

           İstanbul Üniversitesinin temeli olan Sahn-ı Seman ( Fatih ) Medresesi açıldı.

           Yönetimden Türk Sülaleler uzaklaştırılarak,yerlerine kul kökenli devşirme devlet adamları getirildi.

           Saray'da devlet adamı yetiştirmek amacıyla " Enderun" adlı okul açıldı.

İstanbul'un Fethi :

Nedenleri :

1- Siyasi Nedenler :

           Anadolu ve Rumeliye yayılan devletin ortasında Bizans'ın bulunması güvenliği engelliyor
ve zorluk çıkarıyordu.( İmparatorluğu birleştirmenin en önemli noktası İstanbul'du)

          Bizans Osmanlı devletinin içişlerine karışmaya çalışıyordu.

           Osmanlılara karşı Haçlı seferlerinin oluşmasını sağlıyordu.

          ( Hristiyan Avrupa'nın doğudaki son kalesi görünümündeydi)

          Başkenti İstanbul olan bir Dünya İmparatorluğu kurma düşüncesi.

            

 2- Ekonomik Nedenler :

           Karadeniz ticaret yolu, dolayısıyla İpek yolu'na egemen olmak.
 

 3- Dini Nedenler :

          Hz.Muhammed'in İstanbul'u fethedecek asker için söylediği sözler

           Cihat yapma arzusu.
 

Yapılan Hazırlıklar :
 

          Boğaz'da Anadolu Hisarı'nın karşısına Rumelihisarı'nı yaptırarak , Karadeniz'den gelebilecek yardımları önledi.

          Avrupa'dan gelebilecek yardımları engellemek için Balkanlar'da askeri güç oluşturdu.

          Mora 'yı kontrol altına aldı.

          Büyük toplar, aşırtma gülle atabilen toplar döktürdü.Tekerlekli kuleler yaptırdı.

           400 parçalık güçlü bir Donanma oluşturdu.

           Kuşatma sırasında karadan Haliç'e 72 parçalık bir donanma indirerek, zayıf olan Haliç kenarı surları yıprattı.

           İstanbul'un Fethine toplum psikolojik olarak hazırlandı.
 

6 Nisan'da başlayan kuşatma 29 Mayıs'ta İstanbul'un alınmasıyla son buldu.

Fethin Türk Tarihindeki Önemi :
 

          Anadolu ve Rumeli toprakları kesintisiz olarak birleştirildi.

          Böylece Osmanlılar tam İmparatorluk konumuna ulaştılar.

          Kuruluş dönemi biterek Yükseliş dönemi başladı.

           İstanbul Osmanlı Devletinin değişmez başkenti oldu.

           Boğazların alınmasıyla, Karadeniz ticaret yolu egemenliği Osmanlılara geçti.

          Osmanlılar 'ın İslam dünyasındaki önemleri arttı.
 

Fethin Dünya Tarihindeki Önemi :
 

          Ortaçağın sonu, Yakınçağ'ın başlangıcı.

           Bin yıllık Bizans İmparatorluğu sona erdi.

           Osmanlılar Ortodoksların hem egemeni hem koruyucusu oldular.

          Kale ve Sur'ların büyük toplarla yıkılabileceği görüldü.Dolayısıyla   Ortaçağ Avrupa rejimi Derebeylikler yıkılarak

yerine güçlü krallıklar  kurulmaya başlandı.

          İpek yolu egemenliğinin Osmanlılara geçmesiyle Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladılar.

           İstanbul'un fethiyle İtalya'ya göç eden Bizans Bilim adamları Yaptıkları çalışmalarla

          Rönesans'ın başlamasına katkıda bulundular.  (Özellikle Antik dönemi tanıtarak)

Rumeli ve Balkanlar'da Fetihler :

          Belgrat hariç tüm Sırbistan ( 1459 )

           Mora Despotluklarının ortadan kaldırılması ( 1460 )

           Eflak ve Boğdan'ın Osmanlılara bağlanması ( 1462-1476 )

           Bosna ve Hersek'in Fethi ( 1462-1464 )

           Venedik Savaşı ve Arnavutluk'un Fethi ( 1463-1479 ) ( Osmanlıların Karadeniz ve Ege'de egemen olmaları

Venedik ve Ceneviz 'in doğu ticaretine önemli bir darbe indirdiği için başlayan savaşların sonunda Arnavutluk alınmış

ancak Osmanlılar Venedik'e birtakım imtiyazlar vermek zorunda kalmışlardır.)

Not : Fetihlerle Balkanlar'da ulaşılan doğal sınır Tuna Nehridir.

          Anadolu'da Fetihler :

          Amasra'nın alınması ( 1459 ) ( Cenevizlilerden)

           Candaroğulları (İsfendiyaroğulları) beyliğine son verilerek Sinop alındı.( 1460 )

           Trabzon Rum İmparatorluğuna son verilerek Trabzon'un alınması ( 1461)

           Karamanoğullarından Konya ve Karaman'ın alınması. ( 1466 )

           Otlukbeli Savaşı ( 1473 ) ( Osm.-Akkoyunlular ) :  Uzun Hasan'ın Anadolu Türk Birliğini bozma çalışmaları,

Karamanoğullarını koruma altına alması,Osmanlılara karşı Venediklilerle işbirliği yapması savaşın sebepleri.

 Uzun Hasan yenilgiye uğratılarak Akkoyunlular'a son verildi.

*Doğu sınırları güvenceye alındı.

*Karaman Ülkesi'nin Osmanlılara bağlılığı kesinleşti. ( Osmanlıların doğuda ilk top kullandıkları savaş )
 

Not : Fetihlerle Osmanlılar doğuda Fırat nehrine ulaştı.

 Denizler'de Fetihler :

          Ege Adalarının Alınması : İmroz,Taşoz,Bozcaada,Semadrek,Limni ( 1456 ), Midilli ( 1462 ),

          Eğriboz ( 1470 ) ( Venediklilerden )

          Kırım Hanlığının Osmanlılara Bağlanması ( 1475 ) 
Sonuçları :

* Doğu Ticaret yollarına ( İpek yolu ) sahip olundu.

* Karadeniz egemenliği Osmanlılara geçti.( İç deniz haline geldi.)

* Kırım Hanlığı Osmanlılara bağlandı ( 1477 )

* Karadeniz kıyılarındaki Ceneviz varlığına son verildi.

* Orta Asya Türkleriyle temasa geçmeyi kolaylaştırdı.

           Yunan Adalarının Alınması : Zanta,Ayamavra,Kefalonya ( 1479 ) ( Venediklilerden )

           Rodos Seferi ( 1480 ) : Kuşatma başarısız.

          Otranto Seferi ( 1480 ) : Fatih'in ölümüyle yarım kaldı.

   

Read More

I.Bayezıt;I.Mehmet,II.Murat Dönemleri

I.BAYEZID DÖNEMİ
( 1389-1402 )

 ÖZELLİKLERİ :

          Anadolu Türk Birliğini sağlaması. (Büyük ölçüde )

          Anadolu Beylerbeyliğini kurması.

          Bizans'ın surlar dışındaki egemenliğine son vermesi.

           Osmanlı tarihinde ilk kez İstanbul'u kuşatması.

           Boğazda Anadolu hisarını yaptırması.

          Gelibolu'da ilk Osmanlı Tersanesini açtırdı.( İstanbul Kuşatması amacıyla )

 DÖNEMİN OLAYLARI :

          Germiyan, Aydın,Saruhan ve Menteşe beyliklerine son verdi.( 1390 )

           Hamitoğulları beyliğine son vererek,Karamanoğullarının başkenti Konya kuşatıldı.( 1391 ) Ancak,Balkanlarda başlayan haçlı tehlikesi üzerine kuşatmaya son verdi.

          1392 de Candaroğullarına son verildi.( Kastamonu alınarak )

Niğbolu Savaşı ( 1396 ) :

 Nedeni : Kuşatmadaki İstanbul'u kurtarma amacıyla,Osmanlı gücünü Balkanlardan atma isteği.
  Sonuçları : 
                   Bosna ve Eflak Osmanlı himayesine girdi.
                   İslam dünyasında Osmanlı prestiji yükseldi.
                   Çok sayıda Müslüman Osmanlılara katıldı.
                   Osmanlıların Rumeli de kalıcılığını kesinleştirdi.
                   Osmanlılara Avrupa yolları açıldı

          1397'den itibaren Karamanoğulları(1398 ),Canikoğulları,Kadı Burhanettin toprakları ( Eretna Beyliği ) alındı.
Bundan sonra Sivas'ın da alınması Osmanlılar ile Akkoyunlu ların arasını açtı.

           İstanbul ikinci defa kuşatıldı.( 1399 )

          İstanbul'a Karadeniz den gelecek yardımları engellemek amacıyla Anadolu Hisarını yaptırdı.Kuşatma Timur tehlikesi üzerine kaldırıldı.Bizans la antlaşma yapıldı.Antlaşmayla İstanbul'da bir cami ve Türk mahallesi yapılacak,Türk tüccarlarının İstanbul'a giriş ve çıkışları serbest olacak,İstanbul'da Türk davalarına bakacak bir kadı bulunacak,Bizans vergi verecekti.
Önemi:
           İlk Osmanlı -Bizans antlaşması.
           Bizans Osmanlı Devletinin siyasal gücünü tanımıştır.

           Ankara Savaşı ( 1402 ) :

Nedenleri :

          Timur ve Y.Bayezıd'ın İslam dünyası liderliğini ele geçirme istekleri.

          Doğu'ya sefere gidecek olan Timur'un arkasında Osmanlılar gibi güçlü bir devlet bırakmak istememesi

          Bayezıd'ın topraklarını aldığı Anadolu beyliklerinin Timur'dan yardım istemeleri.

          Timur'dan kaçan Bağdat Hükümdarı Ahmet Celayirli ile, Karakoyunlu Hükümdarı Kara Yusuf'un Bayezıd'a sığınmaları.

          Timur'un Doğu Anadolu'daki kara Tatarları kışkırtarak Sivas'ı alması.

          Bayezıd'ın Erzincan ve Kemah'ı alması.( Timur'un korumasında olan topraklardı)

          Timur'un bazı isteklerde bulunması. * Şehzadelerden birisini istemesi * Anadolu beyliklerinin topraklarının geri verilmesi * Adına hutbe okutulması ve Para basılması. ( Yıldırım bu istekleri bağımlılık olarak değerlendirmiş ve kabul etmemiştir.)

 Savaş : Timur Ordusunun iyi donanımı, Yardımcı Sırp kuvvetleri ve Şehzade askerlerinin yerlerini terk etmeleri, kara Tatarlar ve Anadolu beylik askerlerinin Timur'a geçmeleriyle Osmanlılar savaşı yitirdiler.

Sonuçları:

          Anadolu Türk Birliği bozuldu.Beylikler yeniden kuruldu.( Karesi ve Eşrefoğulları hariç)

          Balkanlarda ilerleme durdu.Mora ve Yunanistan Bizans'a bırakıldı.

           Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi.

           Osmanlı Devletinde Fetret Dönemi başladı ( Kardeş kavgaları )
  

    FETRET DÖNEMİ
( 1402 - 1413 )

          Yıldırım Bayezıd'ın oğullarından Süleyman Çelebi ( Rumelide ), Musa Çelebi ( Bursa'da ), Mehmet Çelebi ( Amasya'da ),İsa Çelebi ( Balıkesir'de ) arasında geçen 11 yıllık taht kavgasına Fetret Dönemi denir.
Mehmet - Musa işbirliği İsa'yı,Musa Süleyman'ı , Mehmet Musa'yı yendi. ( Bizans ve Sırp desteği ).

         Avrupa bu durumdan Dinsel ve Siyasal karmaşayı yoğun olarak yaşadığı için, Balkanlarda Osmanlı gücü varlığını devam ettirdiği için yararlanamadı.
                                                                       

 ÇELEBİ MEHMET ( I.MEHMET ) DÖNEMİ
( 1413-1421)

          Dağılma tehlikesi geçiren devleti yeniden bir araya toplamayı başarmıştır. Bunun için kendisi devletin ikinci kurucusu olarak kabul edilir.

          Kapıkulu Ordusunu yeniden düzenledi.( Devşirme sistemi başladı.)

           Saruhan, Aydın,Menteşe beyliklerini ortadan kaldırarak, Karamanoğullarına karşı üstünlük sağladı.

          Arnavutluk,Mora,Bosna beylerinin Osmanlılara bağlılığı yeniden sağlandı.

           Eflak Osmanlı hakimiyetini tanıdı.

          Venedik'le ilk deniz savaşı yapıldı, kaybedildi. ( 1416 ) ( Çalıbey Deniz Savaşı )

            Şeyh Bedrettin İsyanı ( 1418-1420 ) :  

               Musa Çelebinin dinsel danışmanı ve Kazaskeri. İznik'e sürgün edildi.

              Toplumsal, ekonomik ve siyasal yönleriyle ele alındığında Osmanlı merkezi düzenine duyulan tepkiler gözlemlenir. Merkezin gittikçe güçlenen otoriter yapısına karşı, sınır eyaletlerinde, göçebeler ve Türkmenler arasında kendini gösteren hoşnutsuzluk, Şeyh Bedrettin' in ortaya atılmasına etken olmuştur.

               Bunun dışında, taht kavgalarının, çapulların, haksızlıkların bunalttığı küçük tımarlı sipahiler, köylüler,

 işsiz-güçsüz kalmış dirlik bulamamış Türkmenler isyanın vurucu güçleridir.

              Dinler arasında bir ayrım olmadığını vurgulayan Şeyh Bedrettin, " İnsanın insana tapmasına, boyun eğmesine, sömürülmesine, zulme karşıdır" (ölümünden sonra derlenen eseri," Varidat" ) .

             Şeyh Bedrettin 'in müritlerinin , "kadınlardan başka her şeyin - yani yiyecek, çift ve ekilmiş tarlaların insanlar arasında ortak olması düşüncesini telkin ettiğini " Bizans Tarihçisi Dukas belirtmektedir.

             Osmanlı tarihlerinde Bedrettin için ileri sürülen suçlamalardan bazıları şunlardır : " Peygamberlik iddiasında bulunmak ; müslümanlığın haram kıldığı şeyleri helal kılmak ; mal-mülk gibi kadınları da herkesin ortak malı saymak "
Müridlerinin ( Börklüce Mustafa, Torlak Kemal ) Ege bölgesinde çıkardıkları isyanlar kanlı biçimde bastırılmış, Şeyh Bedrettin Deliorman' da yakalanmış, Serez'de idam edilmiştir.

Not : Daha geniş bilgi için kaynaklar : İ.Zeki Eyuboğlu, Şeyh Bedrettin ve Varidat , Cemil Yener, Şey Bedrettin-Varidat, Dukas, Bizans Tarihi

          Düzmece Mustafa İsyanı ( 1418-1420 ) : Edirne'yi ele geçirip padişah olmak istedi.İsyan bastırılmış ve Bizans'a sığınmıştır.( Bizans'a para verildi )

  II.MURAT DÖNEMİ
( 1421-1451)

          Osmanlı gücünü Balkanlar ve Anadolu'da sağlamlaştırdı.

          Balkanlarda Osmanlı egemenliğini kesin olarak yerleştirdi.

          Düzmece Mustafa isyanı: Yeniden ayaklanan şehzade Mustafa isyanı bastırılarak, Şehzade Mustafa öldürüldü.Bizans ayaklanmayı desteklediği için kuşatıldı.

          Kardeşi Mustafa Çelebi isyanını da bastırdı.

           Hamitoğulları,Candaroğulları ve Germiyanoğulları beylikleri yeniden Osmanlılara bağlandı.Menteşe ve Tekeoğulları beylikleri osmanlılara katıldı.

          Bizans,Sırbistan,Eflak ve Macaristan Osmanlı egemenliğini kabul ettiler.

           Arnavutluk Osmanlı himayesine girdi.

           Segedin Barışı ( 1444 ) -Haçlı ittifakı ve Karamanoğulları'nın saldırısı üzerine Macarlar la yapıldı. * Bu antlaşmadan sonra II.Murat tahtı 12 yaşındaki oğlu II.Mehmet'e bıraktı.

      Varna Savaşı ( 1444 ) :

          Haçlıların tahtta 12 yaşında bir çocuğun bulunmasından yararlanmak istemeleri. ( Yönetim boşluğu )-

          Osmanlıları Balkanlardan atmak istemeleri.

          Balkanlardaki Türk varlığını sağlamlaştırdı.

 II.Kosova Savaşı ( 1448 ) :

          Haçlıların Osmanlıları Balkanlardan kesin olarak atmak istemeleri.

          Balkanlara Türklerin kesin olarak yerleşmesini sağlamıştır.

          Bu savaştan sonra Balkan ve Avrupalıların Türklere saldırı gücü sona ermiş ve savunmaya çekilmişlerdir. ( 1683 II.Viyana bozgununa kadar )

Read More